شیوه های درمان در میان رودان (بر اساس الواح میان رودانی)

بیماری و چگونگی مقابله با آن همواره ذهن بشر را مشغول کرده است. مطالب پزشکی الواح گلی «نیپور» حاکی از آن است که موضوع پزشک و پزشکی در 3000 سال قبل از میلاد مسیح در میان ساکنین منطقه میان‌رودان (بابل، آشور، سومر و عیلام) از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است. کهن‌ترین نسخه پزشکی به دست‌آمده لوحه‌ای گلی به زبان سومری مربوط به اواخر هزاره سوم پیش از میلاد، شامل 12 نسخه دارویی است. علاوه بر الواح سومری چندین لوحه به زبان اکدی نیز درباره تشخیص‌های پزشکی به دست آمده است که حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره نحوه درمان بیماری‌ها است. این الواح باستانی نشان از دانش این اقوام باستانی از آناتومی بدن دارد. آن‌ها برای هر یک از اندام‌های مختلف بدن، اصطلاحی در نظر گرفته‌ بودند. نویسندگان سعی دارند در این مقاله، ضمن بررسی موضوع علم پزشکی در میان‌رودان، نشان دهند که پزشکان میان‌رودانی عهد باستان، چه شیوه‌هایی را در معالجه بیماران و درمان بیماری‌ها به کار می‌بردند و آیا در آن زمان با آناتومی بدن آشنایی داشتند؟

پژوهش حاضر بر اساس شیوه تاریخی توصیفی نگاشته و مطالب آن به روش کتابخانه‌ای تدوین شده است.

در تدوین این پژوهش، اصل امانتداری و صداقت استناد به متون مورد استفاده، اصالت منابع و پرهیز از جانبداری در مراجعه به متون یا تحلیل‌ها، رعایت شده است.

یافته‌ها حاکی از آن است که پزشکان میان‌رودانی برای کلیه، طحال، روده، ریه، خون و مغز اسم‌هایی را در نظر گرفته بودند و این نشان‌دهنده دانش آن‌ها از ارگان‌های بدن بود. همچنین با مطالعه این الواح پی می‌بریم که آن‌ها از انواع گیاهان، مواد معدنی و اجزای جانوران برای تهیه دارو استفاده می‌کردند.

الواح میان‌رودانی نشان می‌دهند پزشکان آن دوره از آناتومی بدن انسان آگاهی داشتند و نام‌هایی را برای هر بخش در نظر گرفته بودند. آن‌ها در الواح، مشاهدات خود از علایم بیمار را می‌نوشتند و بیماری را حدس می‌زدند. برای بیماری‌های مختلف روش‌های درمانی مختلف مانند انجام بانداژ، ماساژ با روغن، استفاده از قرص، شربت، قطره و اسپری و جراحی به کار می‌بردند.