معرفی نسخه خطی قصاب کاشانی و بررسی سبک شعری آن

یکی از بهترین مشخصه ها در معرفی پیشینه فرهنگ ملل گوناگون و اصالت آن نسخه‎های خطی است. نسخه های خطی بخشی از میراث فرهنگی و شناسنامه ادبی، تاریخی و فرهنگی یک ملت هستند؛ بنابراین معرفی و تصحیح آنها در واقع ارج نهادن به هویت ملی است. یکی از این نسخ، نسخه خطی دیوان قصاب کاشانی، شاعر شیعه مذهب عصر صفوی است که دیوانش با اسلوب سبک هندی مشتمل بر 435 غزل،10 مسمط، 4 قصیده، یک ترکیب بند و یک ترجیع بند است. هدف اصلی این پژوهش معرفی نسخه خطی قصاب کاشانی و ویژگیهای سبکی و منحصربفرد این شاعر توانا با موشکافی لایه های زبانی، بلاغی و فکری آن است.

این پژوهش بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و به شیوه توصیفی_تحلیلی انجام شده است.

قصاب کاشانی با تسلط بر ادبیات عامیانه ایران به خلق ترکیبات بدیع پرداخته است. در این سروده ها انواع صنایع لفظی و معنوی با بسامد اسلوب معادله و ارسال المثل خودنمایی مینماید و در ب مایه این متن مضامین غنایی و مذهبی شاخص است.

سعید قصاب کاشانی با شاگردی در مظهر صایب تبریزی، دیوان اشعار خود را به سبک هندی سروده است. این اثر از حیث دربر داشتن غزلیات قوی و مسمط هایی که با تضمین از شاعران برجسته فارسی زبان سروده شده است، اثری قابل توجه است. زبان اشعار او ساده و روان است. لغات مهجور و ترکیبات عربی در دیوان او اندک است و تعبیرات و عبارات عامیانه زبان شعر او را به زبان مردم کوچه و بازار نزدیک کرده است. با تامل در اشعار او میتوان دریافت آن اندازه ذوق و احساس دارد که میتواند با توجه به پدیده های طبیعت و محیط زندگی، معانی و مضامین بکر و زیبا را شکار کند و آنها را بر فتراک الفاظ و تعبیرات نو و بی همتا ببندد و خواننده را با شور و هیجان خاصی، همرکاب خویش سازد و بدینگونه هنر و شاهکار خود را بنمایش بگذارد. درعین حال ضعف او در گستره دایره لغات در پاره ای موارد او را دچار قافیه اندیشی کرده است، بطوریکه در میان اشعار او ابیاتی با عیوب قافیه نیز دیده میشود. علاوه براین در دیوان اشعار او مطابق شعر بسیاری از شاعران سبک هندی نمونه های تکرار قافیه، تکرار مصراع و ابیات ذوقافیتین نیز بچشم میخورد.