بررسی سبک فکری مولانا پیرامون آداب نیایش و دعا (با رویکرد قاعده گریزی)

مثنوی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی یکی از آثار سترگ عرفانی است که با زیرساختی وحیانی و عرفانی، آموزه های بسیاری را در اختیار سالکان طریقت قرار میدهد. مولانا با ذوق ادبی و عرفانی خود بسیاری از جوانب ظاهری و معنایی آیات قرآن کریم از جمله آداب دعا و نیایش را در مثنوی مورد توجه قرار داده است.

یافته های این پژوهش بشیوه توصیفی - تحلیلی و بر مبنای سند کاری و مقایسه تطبیقی بین مسیله دعا در قرآن کریم و مثنوی مولانا صورت گرفته است. در آغاز این تحقیق مبانی نظری مورد توجه قرار گرفته است، سپس نمونه های مناجات و دعا در مثنوی در بررسی تطبیقی با قرآن کریم تحلیل و واکاوی شده ‌است.

دعا و نیایش و وابسته ها و متعلقات مفهومی آن در اندیشه مولانا و در منظومه فکری وی در مثنوی معنوی به نسبت شرایط و مراتب وجودی افراد، مظاهر و نمود گوناگون مییابد. این نمودها در ساختار شالوده گریز ذهن مولانا، در ظاهر متفاوت اما در باطن معانی واحدی دارند و آن هم تنها تقرب به حق است.

در اندیشه مولانا در مسیله دعا و نیایش هم باید آدابدان بود و هم آداب گریز؛ ازاینرو آداب دعا یکی از مهمترین ژرفساختهای معنایی در مثنوی است که بسترساز نگرش شالوده شکنانه مولاناست.