مقاومت خط مشی در طرح تحول نظام سلامت

در سپهر سیاسی و خط مشی گذاری عمومی می توان موارد متعددی از خط مشی های عمومی را یافت که حتی با وجود ناکارآمدی، در برابر خاتمه یابی از خود مقاومت نشان داده، همچنان به بقای خود ادامه می دهند و علاوه بر هدر دادن منابع عمومی، ممکن است منجر به تشدید مسیله شوند. با توجه به اهمیت این موضوع، تاکنون در مطالعات حوزه خط مشی گذاری کشورمان مطالعات منسجمی در خصوص پدیده مقاومت خط مشی های عمومی صورت نگرفته است.  بنابراین، هدف این پژوهش تبیین مفهوم «مقاومت خط مشی» و تعیین خصوصیات و ویژگی های آن است. با توجه به غنای کم نظریه های مقاومت خط مشی، در این تحقیق رویکردی کیفی اتخاذ شد. همچنین برای گردآوری داده ها ضمن استفاده از راهبرد نمونه گیری نظری با 11 نفر از خبرگان سازمان های دولتی و نهاد های پژوهشی حوزه خط مشی گذاری مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام شد. جهت تحلیل داده های گردآوری شده نیز از روش تحلیل مضمون استفاده شد. برابر با شبکه مضامین ترسیم شده مشخص شد که مقاومت خط مشی های عمومی دارای 3 مضمون فراگیر، 11 مضمون سازمان دهنده و 41 مضمون پایه است. در پایان نیز جهت آزمون شبکه مضامین استنتاج شده و مطابقت آن با واقعیت های عینی، راهبرد مطالعه موردی به کار رفت و این شبکه با خط مشی طرح تحول نظام سلامت (به عنوان یکی از خط مشی های مقاوم در برابر خاتمه بخشی) تطبیق داده شد. نتایج این بررسی نشان می دهد که خط مشی طرح تحول سلامت به واسطه ویژگی هایی همچون: دوام نهادی، ابهام در جانشین پذیری، پیچیدگی بالا، هزینه های بالای راه اندازی، مشاهده پذیری کم و دامنه فراگیر و همچنین در اثر پیشایندهایی چون درهم تنیدگی سیاسی-اجتماعی و تعارض منافع در برابر خاتمه بخشی، مقاومت کرده است.