مفهوم قرآنی «احسان» و اصول و کارکردهای تربیتی آن

هدف پژوهش پیش رو، مطالعه مفهوم قرآنی احسان و بررسی مصادیق و کاربرد‏های آن در قرآن و استخراج اصول و کارکردهای آن برای تعلیم و تربیت امروز می باشد. در این نوشتار، ابتدا معنای لغوی و اصطلاحی احسان در کتب لغت مورد بررسی قرار گرفته، سپس با توجه به آیات مربوطه در قرآن، به ذکر معانی و مصداق‏های این واژه در قرآن پرداخته شد. این پژوهش با رویکردی کیفی و با به کارگیری روش گردآوری داده‏ های کتابخانه ‏ای و روش روش تحلیلی-استنتاجی صورت گرفته است. جامعه پژوهش شامل تمامی آیات قرآنی مرتبط با موضوع پژوهش و سایر اسناد مرتبط در قالب کتاب و مقاله بود و روش نمونه‏ گیری از نوع هدفمند بود. یافته‏ های پژوهش نشان می‏ دهد به دلیل گستره کاربرد مفهوم احسان در قرآن کریم، و تاکید بسیار آموزه ‏های قرانی بر این مفهوم ارزشی، می ‏توان احسان را به عنوان یکی از مبانی ارزش‏ شناختی تربیت قلمداد کرد. نیکی به دیگران، انجام کار به نحو نیکو و کامل را می‏ توان به عنوان اصول یا قواعد کلی در نظر گرفت که در فرایند تربیت راهنمای عمل مربیان و متربیان قرار گیرد. کارکردهای تربیتی احسان عبارتند از ارتقاء بعد اجتماعی حیات طیبه، کارکرد متممی آن بر ارزش عدالت، کارکرد تعاملی و دوسویه، کارکرد تعالی‏ یابی، کارکرد عمل‏گرایانه و کارکرد تعلیل‏ گری.