معنویت و اخلاق در چله اول انقلاب در فراجا و الزامات تداوم موفقیت آمیز در آینده

در چارچوب بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، پرداختن به ارتقای «معنویت و اخلاق» وظیفه و ماموریت کلیه دستگاه های اجرایی و غیراجرایی کشور است. در این میان، گستردگی و عمق ماموریت های فراجا، هم به لحاظ موضوعی و هم به لحاظ ارتباطی و برخورد با مردم اهمیت و ضرورت پرداختن به موضوع معنویت و اخلاق را در فراجا دوچندان کرده است. در این راستا، ازجمله محیط های هدف گذاری شده برای ترسیم افقی درخشان در فراجا، حوزه معنویت و اخلاق است. پژوهش حاضر به دنبال تبیین این مسایل است: چیستی و سیر تکامل معنویت و اخلاق در ساختارهای انتظامی در چله اول انقلاب؟ معنویت و اخلاق در چله اول انقلاب در فراجا چه برکات و دستاوردهایی را داشت؟ الزامات و بایسته های تداوم حرکت افتخارآمیز در چله دوم کدام اند؟

برای پاسخ به سوالات از روش کیفی و مبتنی بر تحلیل اسناد، تحلیل ساختارها و فرایندهای سازمانی و مصاحبه با خبرگان و متولیان حوزه معنویت و اخلاق در فراجا استفاده شده است.

یافته ها نشان داد ساختارهای معنویت و اخلاق در چهل سال گذشته متناسب با تغییر و تحولات صورت گرفته در چهار دهه گذشته در سطح کلان کشور در فرایندی تکاملی حرکت کرده است که در قالب چند دوره اصلی شامل معنویت گرایی در ساختارهای انتظامی در زمان پیروزی انقلاب اسلامی، معنویت و اخلاق و سیر تکامل آن در طول هشت سال دفاع مقدس، معنویت گرایی در فراجا در زمان ادغام، معنویت گرایی در فراجا در دهه سوم انقلاب، معنویت گرایی در فراجا در دهه چهارم انقلاب، قابل طبقه بندی است. همچنین مبتنی بر تجارب دهه اول، معنویت و اخلاق در فراجا مسیر تکاملی خود را طی کرده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نخستین گام انقلابی در نیرو های مسلح اقدام به دایر نمودن نهاد های خودجوش انجمن های اسلامی که مهم ترین فعالیتشان آشنا نمودن کارکنان با مبانی اسلام و انقلاب اسلامی بود. می توان گفت رهنمودهای حضرت امام (ره) در تاکید به اسلام و ترویج فرهنگ اسلامی در ارگان های نظامی و انتظامی، محور اصلی چگونگی تشکیل نهاد «سیاسی ایدیولوژیک» یا «عقیدتی سیاسی» شد و نیروهای مسلح پس از آگاهی از وابستگی خود و نهادشان به ولی فقیه، روح تازه ای در کالبدشان دمیده شد و از اقتدار معنوی برخوردار شدند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که شکل گیری و ارتقای مجموعه ای از ساختارهای معنویت و اخلاق در فراجا دستاوردها و برکات ملموسی در حوزه های معنوی و اخلاقی کارکنان به دنبال داشته و منجر به شکل گیری قابلیت های عدیده ای در محیط سازمانی و ماموریتی فراجا شده است. به عنوان نتیجه می توان بیان داشت که حرکت تکاملی در مسیر دستیابی به سازمانی با محتوی معنوی و اخلاقی در سطح مطلوب و آرمانی نیازمند الزاماتی همچون تقویت اثربخش نمودن اقدامات و برنامه ها، اهمیت به منابع انسانی و جذب و نگهداشت نیروی انسانی متخصص و متعهد و کارآمد، حرکت به سوی ایجاد سازمان محتوایی، هم افزایی و کیفیت بخشی به تعاملات درون و برون سازمانی، هم افزایی کارکردی بین حوزه های فرماندهی، حفا و عقیدتی سیاسی، سیاست گزاری و جهت گیری مبتنی بر حفظ روح دیانت و احساس حضور در محضر قادر متعال، ارتقای آموزش مهارت های معنوی، الزامات نوآورانه و خلاقانه است.