عدالت در دسترسی به خدمات سلامت و مرگ و میر ناشی از بیماری کووید-19 در ایران: ارزیابی استانی

نابرابرهای سلامتی می توانند تعیین کننده خطر بیماری و اقدامات انجام‌شده برای پیشگیری و درمان بیماری در هنگام وقوع باشند. بیماری کووید-19 نقش مهمی در ایجاد و تشدید نابرابری‎های متعدد سلامتی داشته است. این مطالعه باهدف بررسی عدالت در دسترسی به خدمات سلامتی در بیماران مبتلابه کووید-19 و مرگ‎و‎میر ناشی ‌از آن انجام‌شده است.

این مطالعه از نوع کاربردی بود که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شد. جامعه پژوهش تمام بیمارستان‌های دولتی وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی بود. از روش آمار توصیفی برای تحلیل داده و برای تعیین اثر زیرساخت ها و امکانات بیمارستانی بر مرگ و بستری از همبستگی پیرسون و آزمون آماری رگرسیون خطی چند متغیره برای تعیین ارتباط و معناداری متغیرها استفاده گردید و برای سنجش عدالت در توزیع امکانات و زیرساخت ها از ضریب جینی و منحنی لورنز استفاده شد.

نتایج نشان داد که براساس امکانات بیمارستانی می‌توان میزان بستری و مرگ در اثر کووید را 96 درصد پیش بینی کرد. افزایش هر واحد تخت ICU شانس بستری و مرگ در اثر کووید-19 را به ترتیب 1/162 و 0/972 افزایش داد. همچنین، به ازای افزایش هر نفر پزشک و پرستار شانس بستری به ترتیب 0/423 افزایش و 0/741 کاهش‌یافته است. استان‌های اصفهان، آذربایجان غربی، یزد، کرمانشاه و زنجان پایین‌ترین ضریب جینی در توزیع تخت را داشتند.

 توزیع منابع در بین استان ها عادلانه نیست. لذا، برای دستیابی به پوشش همگانی سلامت و رعایت سطح‌بندی ارایه خدمات نیاز به سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برحسب نیاز جامعه و تخصیص منابع مبتنی بر نیاز و بار بیماری دارد.