مکان یابی نقشه های خطرپذیری سیلاب رودخانه دز با رویکرد پدافند غیرعامل (محدوده مطالعاتی: شهرستان دزفول)

کاهش آسیب پذیری کاربری های شهری جهت تقلیل میزان خسارات، از مهم ترین اهدافی است که امروزه برنامه ریزان و مدیران شهری درصدد اجرای آن می باشند که این مهم با بهره گیری از رویکردهای جدید مدیریت بحران از قبیل پدافند غیرعامل، قابل دستیابی می باشد و می تواند در ایجاد محیط ایمن در شهرها موثر واقع شود. نقشه خطر سیل شهری ابزار جدیدی است که می تواند در تعیین مکان های توسعه استفاده شود تا از ریسک پذیری مردم و خسارت کاربری ها بکاهد. این نقشه ها وضعیت مناطق مسکونی و دیگر کاربری ها را نسبت به سیل نشان می دهند و بیان می کنند که در قسمت هایی که آسیب پذیری درجه بالایی دارد، باید عملیات کنترل سیلاب و سامانه های هشدار دهنده سیلاب در نظر گرفته شوند.  در این تحقیق، سطوح سیل گیر در دوره بازگشت های 2، 5، 25، 50، 100 200 و 500  ساله در بازه ای به طول 8/5 کیلومتر از بستر رودخانه دز در محدوده مرکزی شهرستان دزفول با استفاده از مدل HEC-RAS و نرم افزار ArcGIS تهیه گردید به این منظور از نقشه های رقومی با دقت 10 متر، آمار دبی ایستگاه  هیدرومتری سد تنظیمی دزفول و ویژگی های مورفولوژی رودخانه، در محدوده مطالعاتی استفاده شد.  از آنجا که حریم رودخانه دز، پهنه سیل گیر سیلاب با دوره بازگشت 25 ساله است، نتایج نشان داد که بیشترین عمق و سرعت آب در زمان سیلاب با دوره بازگشت 25 سال به ترتیبm  47/19 وm/s  43/7 می باشد از طرفی به ازای دوره بازگشت های 2، 5، 25، 50، 100، 200 و 500 ساله، به ترتیب 6/65، 3/106، 1/154، 1/168، 6/180، 4/192 و 208 هکتار زیر پوشش سیل قرار می گیرد که با توجه به وجود مناطق مسکونی و کاربری های تفرجگاهی در حاشیه رودخانه، لازم است در قسمت هایی که آسیب پذیری بیشتری پیش بینی می شود، برای عملیات کنترل سیلاب و سامانه های هشدار دهنده سیل اقدام گردد و به منظور رفع تصرف های غیر قانونی که در بستر و حریم رودخانه دز صورت گرفته است، اقدام لازم به عمل آید.