ارزیابی تاثیر سوپر جاذب و پوشش گیاهی بر روی بام سبز در اقلیم سرد خشک

شهرنشینی در جهان رو به افزایش است و جمعیت شهری جهان در حال متراکم تر شدن در شهرها می باشد. یکی از اثرات شهرنشینی افزایش درصد سطوح نفوذ ناپذیر در این مناطق می باشد. امروزه بسیاری از شهرهای مهم جهان، برای کاهش اثرات توسعه شهر خود بر کیفیت و کمیت رواناب، به مفهوم توسعه پایدار توجه نموده و از فناوری های مدرن سبز مدیریتی، شامل بهترین روش های مدیریتی و روش های توسعه با حداقل اثرات جانبی بهره می گیرند. بام سبز، یک سیستم چندلایه ای است که سقف و بالکن یک ساختمان را با پوشش گیاهی پوشانده و با جذب و نگه داری بخشی از باران، و با تاثیرگذاری بر روی فرایند های تبخیر و تعرق، تصفیه، حجم و شدت جریان اوج رواناب، ابعاد سیستم زهکش پایین دست را کاهش داده و موجب بهبود کیفیت آب و هوا، حفظ زیبایی شهر و جلوگیری از هدر رفت انرژی ساختمان می گردد.

این پژوهش به صورت آزمایش میدانی در دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان انجام گرفت. زمان آزمایش از فروردین ماه تا مرداد ماه سال 1397 بود. در این تحقیق تاثیر استفاده از سوپر جاذب (زیولیت)، بر میزان جذب و نگهداشت آب، بیشترین و کمترین حجم رواناب، حجم زه آب، رسوب و زمان شروع رواناب حاصل از بارندگی در شدت بارش های 35، 45، 55، 65 و 75 میلی متر در ساعت بر روی بام سبز با شیب 5 درصد، در اقلیم سرد خشک بررسی شده است.

بر این اساس با افزایش شدت بارش، حجم رواناب نیز افزایش می یابد و حجم رواناب در خاک بایر بیشتر از بقیه تیمارها بوده و روند نزولی آن به ترتیب خاک حاوی زیولیت 1درصد، خاک حاوی زیولیت 3 درصد و خاک کشت شده می باشد. همچنین حجم زه آب با افزایش شدت بارش افزایش یافته و بالاترین مقدار حجم زه آب متعلق به خاک بایر می باشد. رسوب اندازه گیری شده در رواناب نیز با افزایش شدت بارش در تیمارها، به غیر تیمار چمن، افزایش می یابد.

خاک بایر به دلیل سله بستن لایه های سطحی آن و گرفتگی منافذ دارای حجم رواناب بسیار بالایی می باشد. افزودن زیولیت به خاک باعث کاهش محسوس حجم رواناب و نگه داشت بیشتر آب نسبت به خاک بایر گردید. میزان فرسایش در خاک دارای زیولیت یک درصد بالا بود و کمترین میزان فرسایش در چمن بود. در خاک بایر چون نفوذ آب کم است، بعد از مدت زمان کمی بعد از بارش، آب به صورت رواناب جاری می گردد، اما زیولیت این خاصیت و ویژگی را دارد که با اضافه شدن به خاک زمان شروع رواناب سه درصد طولانی تر می شود.