تصفیه برخی از آلودگی های پساب صنعتی ورودی به حوضه آبریز دریای خزر با استفاده از گیاه وتیور

امروزه با افزایش جمعیت جهان و به دنبال آن توسعه صنایع و کارخانه ها، بر میزان پساب های وارده به محیط زیست که غالبا حاوی فلزات سنگین و آلاینده های مختلف دیگر می باشند، افزوده می شود. فلزات سنگین تاثیرات مخربی بر سلامت گیاهان و جانوران در اکوسیستم های مختلف دارد. در فرآیند پالایش محیط زیست، گیاهان قابلیت جذب فلزات سنگین را دارند و می توانند این آلودگی ها را از خاک و آب جذب کرده و در ریشه و اندام های هوایی خود ذخیره کنند.

به منظور بررسی میزان جذب و انباشت فلزات سنگین توسط گیاهان، آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار با استفاده از گیاه وتیور انجام شد. گیاهان تیمار با پساب صنعتی و گیاهان کنترل با آب شهری آبیاری شدند. همچنین گلدانی حاوی خاک فاقد گیاه نیز جهت سنجش میزان عناصر در خاک در نظر گرفته شد و در طول دوره شش ماه آزمایش، به طور منظم همراه با گلدان های دیگر با پساب صنعتی آبیاری شد. به منظور بررسی تاثیر آبیاری با پساب بر عملکرد گیاه وتیور، پس از دوره شش ماهه آزمایش، آنالیز عناصر سنگین و مطالعات آناتومیکی و فیزیولوژیکی بر روی گیاهان تحت تیمار پساب صنعتی و گیاهان شاهد انجام شد. فاکتور های انتقال و تجمع که دو فاکتور مهم در سنجش توانایی گیاه برای گیاه پالایی محسوب می شوند، نیز مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج این تحقیق نشان داد که بین بیشترین فلزات سنگین موجود در پساب صنعتی که شامل روی و کروم بودند، بیشترین ذخیره عناصر مذکور در ریشه گیاه وتیور صورت گرفت و به میزان کمتری در بخش های هوایی جمع شدند. همچنین نتایج آزمایش های صفات فیزیولوژیک نشان داد که فاکتور های قند های محلول و پرولین در گیاهان تحت تیمار نسبت به شاهد افزایش یافت و غلظت مالون دی آلدهید در گیاهان تحت تیمار نسبت به شاهد کاهش یافت. نتایج مطالعات ریشه در گیاهان شاهد و تیمار نشان داد که قطر ریشه، قطر استوانه مرکزی و تعداد دستجات آوندی در گیاهان تیمار نسبت به شاهد افزایش یافت.

در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که در فرآیند جذب فلزات سنگین، تغییراتی در برخی صفات آناتومیکی و فیزیولوژیکی گیاهان تحت تیمار ایجاد شد. بررسی فاکتور های انتقال و تجمع زیستی نیز نشان داد که گیاه وتیور، توانایی جذب فلز روی و کروم را از طریق تثبیت گیاهی دارد.