اثر مبداء بذر و تلقیح میکوریزی بر مشخصه های رویشی و فیزیولوژیکی نهال های فندق در منطقه فندقلو

این تحقیق با هدف احیاء و توسعه توده های جنگلی تخریب شده فندق در شرایط دیم در جنگل فندقلوی اردبیل انجام شد. بدین منظور، در اوایل اردیبهشت 1395در نهالستان فندقلوی اردبیل، نو نهال های فندق تولید شده از سه مبداء بذری شامل فندقلو (فندقلوی اردبیل)، مکش (گیلان) و مکیدی (ارسباران)، با قارچ های Rhizophagus irregularis و نیز مایه تجاری Myco root (حاوی قارچ میکوریزی آربوسکولار ،R.irregularis و G. Etunicatum ،Glomus mosseae) تلقیح شدند. سپس، در فروردین 1396، نهال های یکنواخت یکساله فندق به اراضی حاشیه جنگل فندقلو (مساحت 6075 مترمربع) منتقل و به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط دیم مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج پس از چهار سال نشان داد که نهالهای میکوریزی، تولید شده از بذرهای هر سه مبداء، در اغلب صفات مورد بررسی از اندازه های بزرگتری نسبت به نهال های تلقیح نشده برخوردار بودند. بیشترین مقدار کلنیزاسیون ریشه نهال ها (9/51 درصد)، و همچنین، بزرگترین اندازه های اغلب متغیرهای اندازه گیری شده به نهال های مبدا فندقلو تلقیح شده با قارچ R. irregularis اختصاص داشت. طوری که زنده مانی 7/52 درصد، رویش قطر یقه 1/82 درصد، رویش ارتفاع 9/58 درصد، هدایت روزنه ای2/152 درصد، کارایی مصرف آب 9/272 درصد و محتوای کلروفیل 6/63 درصد نسبت به شاهد (نهال های غیر میکوریزی مبدا فندقلو) افزایش داشت.برای تولید نهال فندق در نهالستان و کاشت آن در عرصه های تخریب شده این منطقه، نهال تولید شده از مبداء بذر فندقلو همزیست شده با قارچ R. irregularis ، نسبت به نهال های با مبداء بذری مکش و مکیدی تلقیح شده با مایه تجاری Myco root ارجحیت دارد.