درک زنان از موانع و تسهیل‏ کننده‏ های موفقیت: مطالعه ای داده ‏بنیاد

با وجود افزایش چشمگیر زنان در آموزش عالی، شکاف درخور توجهی در فعالیت‏های اجتماعی اقتصادی زنان به عنوان مظاهر موفقیت در زندگی امروزین همچنان وجود دارد. هدف از مطالعه حاضر، فهم موانع و تسهیل‏ کننده ‏های موفقیت زنان است. در قالب مطالعه ای کیفی با رویکرد داده ‏بنیاد با زنان 30 تا 40 ساله ساکن در شهر مشهد مصاحبه ‏های نیمه ساختاریافته انجام شد. بر پایه نمونه‏ گیری نظری و هدفمند، مصاحبه ‏ها تا دست یابی به اشباع نظری ادامه یافت و درنهایت با 25 نفر مصاحبه شد. داده ‏ها پس از انتقال به نرم‏افزار تحلیل کیفی مکس‏کیودی‏ای با شیوه کدگذاری داده‏ بنیاد برساخت گرا تحلیل شد. یافته ‏ها در قالب هشت مقوله بازنمایی شد که عبارت اند از: «جامعه ‏پذیری تک ‏بعدی و محدود‏سازی بیرونی»، «محدودیت چشم ‏انداز شغلی»، «نبود حمایت مالی و خانوادگی»، «کمبود آموزش‏های مهارت‏ محور»، «فشار نقش خانه ‏داری»، «تمرکز بر توانمندی های شخصی»، «دسترسی به تحصیلات دانشگاهی» و «فرصت فضای مجازی». مقوله مرکزی با عنوان «محدودیت و دوگانگی‏ نقش» نام گرفت. یافته‏ ها حاکی از این‏ است که نظام‏ های درهم ‏تنیده اجتماعی فرهنگی که هویت افراد را شکل می‏دهد زنان را درگیر چرخه‏ای از یادگیری در رابطه با تاثیرات نظام‏ مند کرده‏ است؛ به طوری که مشارکت‏ کنندگان ساختارهای معناسازی مورد نیاز برای پالایش تاثیرات تبعیض ‏آمیز را توسعه می‏دهند. می‏توان گفت که نظام اجتماعی توانسته فرصت‏ های جدیدی برای زنان فراهم کند، اما وزن مولفه‏ های اجتماعی جنسیتی همچنان بالاست و این فرصت‏ها تحقق پیدا نکرده ‏اند.