مقایسه تطبیقی شرفنامه و هفت پیکر؛ مطالعه موردی افسانه، اسطوره و داستان های عامیانه

نظامی گنجوی (614-  530 ه . ق) از شاعران توانمند سبک آذربایجانی است. شاعران این سبک از داستان های عامیانه در سروده های خود بسیار استفاده کرده اند. نگارنده در پژوهش حاضر به بررسی افسانه ها در شرفنامه و هفت پیکر نظامی پرداخته و کوشیده است تا با تبیین این جلوه ها به میزان استفاده ی نظامی از آن ها پی ببرد و چگونگی استفاده هنری ادبی شاعر مذکور را از این پدیده ها مشخص سازد. پس از استخراج و ذکر نمونه داستان های اسطوری، عاشقانه و عامیانه در شرف نامه و هفت پیکر، به تحلیل و واکاوی آن ها پرداخته شد. بارزترین داستان های اسطوری و عامیانه در دو اثر مذکور عبارتند از اسفندیار، کیخسرو، بهمن، فریدون، مانی، هاروت و زهره، اسکندر و روشنک، اسکندر و دختر چینی چنگ نواز، اسکندر و نوشابه و... است. داستان ها و افسانه های عامیانه در هفت پیکر به نسبت ابیات، از شرفنامه بیشتر است و علت آن را می توان در افسانه سازی های زیاد و خیال برانگیز و حوادث پیرامون آن دانست، با توجه به اینکه شرفنامه بیشتر رنگ تاریخی دارد. نظامی در هفت پیکر از جلوه های فرهنگ شفاهی (باورها وداستان ها)ی افسانه ای بیشتر استفاده کرده است. شرفنامه تلاش دارد افسانه ها را در قالب اسطوره های ملی نمایان سازد.