ارزیابی فرهنگ ارگونومی در مرکز بهداشت شمال تهران به روش دلفی و با استفاده از پرسشنامه خبره

ارگونومی به معنای تطبیق و سازگاری محیط کار، ابزار کار و شرایط کار با توانایی جسمی و روانی انسان می باشد. بر این اساس، فرهنگ ارگونومی بر خط مشی، اهداف و برنامه های ارگونومی تاکید دارد. هدف از این مطالعه سنجش ابعاد فرهنگ ارگونومی در ساختمان اداری مرکز بهداشت شمال تهران، به روش دلفی و با استفاده از پرسشنامه خبره است.

در این پژوهش جهت سنجش ابعاد فرهنگ ارگونومی، از روش دلفی برای تدوین پرسشنامه خبره استفاده شد. معیارهای ارزیابی بر اساس ابعاد مهندسی فاکتورهای انسانی تحت عنوان مدل ستاره 5 ضلعی و مدل فاکتورهای فرهنگ سازمانی تعیین گردیدند و زیر معیارها بر اساس رویکرد ماکرو ارگونومی تعیین شدند. جهت معرفی مهم ترین شاخص ها، مبادرت به تشکیل تیم خبرگان به تعداد 15 نفر گردید. بر اساس مهم ترین شاخص ها که به روش دلفی تعیین گردید، پرسشنامه، با 15 سوال، تهیه و تدوین شد. روایی پرسشنامه به روش محتوایی و نیز پایایی به روش آزمون آلفای کرونباخ با استفاده از نرم افزار SPSS 24 انجام گردید. معیارهای فرهنگ ارگونومی بر اساس فراوانی پاسخ های منفی رده بندی گردید. بیشترین فراوانی پاسخ منفی نشان دهنده وضعیت نامناسب ارگونومی و کمترین فراوانی نشان دهنده بهتر بودن نسبی شرایط فرهنگ ارگونومی می باشد.  

روایی پرسشنامه، به دلیل تهیه لیست و پرسش از خبرگان به صورت محتوایی مورد تایید می باشد. همچنین با توجه به نرخ ضریب آلفای کرونباخ که معادل 77/0 است، پایایی پرسشنامه نیز مورد تایید است. با توجه به نتایج حاصل از ارزیابی فرهنگ ارگونومی در این مرکز که به صورت میانگین درصد فراوانی محاسبه شد، می توان اذعان نمود از میان 6 معیار اصلی ارزیابی، شاخص اطلاعات و ارتباطات با میانگین امتیاز 66 دارای بیشترین میانگین امتیاز منفی و شاخص های مدیریت، کارکنان، طراحی تجهیزات، چیدمان محیط و ویژگی های شغلی به ترتیب با میانگین امتیازهای 58، 56، 67/54، 5/49 و 8/36 در رده های بعدی قرار گرفتند.

بر اساس نتایج پرسشنامه فرهنگ ارگونومی و تحلیل آن که به روش دلفی و نظر تیم خبرگان تهیه شد می توان اذعان نمود که سطح فرهنگ ارگونومی در این مرکز که بر اساس شاخص های مربوطه موردبررسی قرار گرفت، شرایط قابل قبولی ندارد. ضروری است تا با برگزاری دوره ها و سمینارهای ارگونومی و به اشتراک گذاری کلیپ ها، جزوات، پوسترها، دوره های آموزشی و تدوین دستورالعمل های ارگونومی به توسعه فرهنگ ارگونومی در سازمان کمک نمود.