درجه بندی اصول و معیارهای طراحی مسکن بر مبنای فراوانی در ارزیابی برخی منابع تخصصی معماری

یکی از مهم ترین موضوعات و نیازهای انسان در زمینه ی طراحی معماری، «مسکن» است. از گذشته تا کنون همواره اصول متفاوتی برای طراحی مسکن وجود داشته که با توجه به ضرورت های مورد توجه کاربران مورد استفاده قرار گرفته اند. مجموعه ی نیازها و سبک زندگی انسان ها نشان داده که برخی ویژگی ها در تمامی مسکن های طراحی شده یکسان و مشترک است. این ویژگی های مهم در بسیاری از منابع تخصصی معماری که بدین امر پرداخته اند، تحت عنوان اصول، معیارها و شاخص های طراحی مسکن گردآوری شده و مورد استفاده ی طراحان و پژوهشگران در حوزه ی مسکن قرار گرفته اند. از این رو منابع گوناگونی می توان یافت که ضمن پرداختن به مقوله ی مسکن، هر کدام از زاویه ی خاصی آن را مورد مطالعه قرار داده اند. برخی از این منابع ویژگی های عام یک مسکن مناسب و مطلوب را برشمرده اند و برخی دیگر اصول خاصی را برای طراحی آن معرفی نموده اند. مقاله حاضر ضمن مرور آن منابع، این اصول را بصورت درجه بندی شده بر اساس اهمیت ارایه نموده است. پرسش اصلی آن است که چگونه می توان این اصول را اولویت بندی کرد و به لحاظ اهمیت آنها را در طراحی مورد توجه قرار داد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، بررسی حداکثری کتب و مقالات معماری در حوزه ی مسکن به منظور تحلیل و ارزیابی اولویت ها و ارزش گذاری اصول طراحی است. در این پژوهش با روش تحلیلی و توصیفی داده های حاصل از منابع و همچنین با تکیه بر راهبرد منطقی نتایج مورد نظر حاصل شد. بنابراین روش اصلی، ارزش گذاری کمی داده های کیفی بوده و معیارهای طراحی در منابع تحصصی معماری به گونه ای درجه بندی شده اند که اهمیت آنها مشخص گردد. در این راستا رهیافت کلی پژوهش مبتنی بر استدلال قیاسی بوده که پس از مراحل گردآوری و دسته بندی داده ها، تحلیل منابع بر مبنای مقایسه انجام شده است. سرانجام یافته های پژوهش نیز در قالب معیارها درجه بندی شده و بر اساس میزان فراوانی آنها به شکل جدول و نمودار ارایه گردیده که مطابق آنها، میزان توجه به اولویت ها در منابع مورد مطالعه نسبت به معیارهای طراحی مسکن بیان شده است.