الگوی «زیست شهر»های نوین مولد، پیشران حرکت به سوی شهرسازی اسلامی

معماری و شهرسازی خنثی نبوده و می تواند بسترساز پروش انسان و جامعه ی خاصی شود. انسان و جامعه ی مطلوب، بر اساس ارزش های فرهنگی هر اجتماعی تعریف شده و  الگوها و نظریات معماری و شهرسازی با اتکا به ارزش ها، خلاقیت انسانی و تجربه نگاری نمونه های منتخب، بازتعریف و بهینه سازی می شوند. لذا در مقابل سبک کنونی شهرسازی کشور که متاثر از الگوی مدرنیستی غرب است، می توان به الگوهایی اندیشید که ارزش هایی نظیر «خانه ی مولد»، «تعامل سازنده و ذاکرانه با طبیعت»، «نظام اجتماعی مبتنی بر اخوت»، «کاهش قیمت زمین»، «عدالت فضایی و رفع جدایی گزینی»، «خانواده بنیانی»، «مسکن وسیع»، «مسجد محوری» و «محله مقیاسی» را پاس دارند. ایده ی «زیست شهر» تلاشی برای نیل بدین ارزش هاست. این الگوی پیشنهادی در قالب مجتمع های زیستی-معیشتی و با توجه به مولفه های سبک های بومی و همچنین مطلوبیت ها وآموزه های فرهنگ ایرانی- اسلامی ارایه شده است. طراحی زیست شهر تلاشی برای بازتعریف الگوی ساخت در محلات و شهرک های جدید التاسیس است، به نحوی که دربرگیرنده ی واحدهای مسکونی یک طبقه ی وسیع و مولد باشد، خدمات شهری را تدارک ببیند، و  بستر توان مندسازی خانواده ها و امکان شکل دهی و هویت دهی به محیط توسط ساکنان را فراهم گردد. با این حال، تحقق این ایده نیازمند انجام مطالعات امکان سنجی است. چهار مساله اصلی برای امکان سنجی عبارتند از: مساله زمین و کمبود آن، مساله تامین آب و انرژی، مساله هزینه های اجرایی و ساخت وساز و درنهایت بررسی ظرفیت های قانونی. یافته ها نشان می دهد از نظر تامین زمین، ایده ی زیست شهر می تواند جمعیتی معادل کل کشور را در وسعتی معادل 2% مساحت ایران اسکان دهد. از نظر تامین آب و انرژی راهکارهایی برای طراحی پایدار زیست شهر وجود دارد که در مقاله تبیین شده است. هزینه های فنی و اجرایی نیز برای هر واحد مسکونی، معادل مسکن مهر خواهد بود. این الگو می تواند علاوه بر اصلاح الگوی شهرها و شهرک های نوبنیاد، بستری برای مهاجرت معکوس به روستاها و ایجاد توازن و تمرکززدایی در آمایش سرزمین را فراهم نموده و به عنوان پیشرانی برای اصلاح شهرها و روستاهای موجود ایفای نقش نماید.