بررسی انتقادی «معنویت فطری» در نحله «مکتب» بر پایه نظریه انسجام

نورعلی الهی از رهبران معاصر «اهل حق» و معرف نحله ای موسوم به «مکتب» است که در حال حاضر بهرام الهی آن را رهبری می کند. معنویت در این مکتب با عنوان «معنویت فطری» در تقابل با ادیان نهادینه عرضه و با هدف کمال انسان معرفی می شود. خاندان الهی برای توجیه رویکرد خود قایلند که اگر بر آیین و معنویت سنتی بمانیم، عدالت و رحمت خدا را نفی کرده ایم؛ زیرا در گذشته انبیا و اولیا معنویت های مفیدی برای مردم عصر خود می آوردند. ولی آن معنویت ها برای انسان امروزی مفید نیست. پس به مقتضای عدالت و رحمت خداوند، باید در این زمان نیز اولیایی باشند که مردم را با معنویت حقیقی به کمال برسانند و نورعلی الهی از آن اولیای خداست که با آیین جدیدی انسان ها را به سوی کمال راهنمایی می کند. این تحقیق در توصیف مدعا، از روش تحلیل محتوای کیفی و در نقد آن از روش تحلیل انتقادی براساس نظریه انسجام هالیدی و حسن بهره گرفته است. پرسش اصلی مقاله این است که طبق نظریه انسجام، چه نقدهایی بر ادعای «معنویت فطری» در نحله «مکتب» وارد است؟ برپایه نظریه انسجام، عدم انسجام در روش تبیین و نیز عدم انسجام درونی و محتوایی از مهم ترین نقدهای وارد بر مدعای این نحله است.