تحلیل عناصر ساختاری و زیباشناختی قالی های ساروق مجموعه کلرمونت

قالی های ساروق، از مهمترین برندهای قالی ایران و از مشهورترین قالی ها نزد مخاطبان جهانی است که از اواسط قرن نوزدهم میلادی تا آغاز جنگ جهانی دوم با مدیریت کمپانی های فرنگی خاصه زیگلر، تولید می شد. نمونه هایی از این قالی ها با طرح لچک و ترنج با ساختاری منحصربه فرد در مجموعه کلرمونت وجود دارد که از منظر نوع نقشه، با نمونه های رایج، متفاوت است. محدودیت منابع پژوهشی جامع و شاخص در مورد قالی ساروق و نمونه های نفیس و صادراتی آن که در گذشته تولید می شد، ضرورت تحقیق در باب این موضوع را بیش از پیش آشکار می کند. پرسش اصلی تحقیق چیستی ویژگی ها و کیفیات بصری و عناصر ساختاری قالی های مجموعه کلرمونت، است.

در پژوهش پیش رو، عناصر ساختاری قالی های ساروق بافت ربع آخر قرن نوزدهم میلادی که در مجموعه کلرمونت، نگهداری می گردد، بررسی و تحلیل خواهد شد. عناصر ساختاری و زیباشناختی در این مقاله شامل فضای زمینه، ترنج و سرترنج، لچک، حاشیه و رنگ های به کار رفته است.

این تحقیق از نوع پژوهش های کیفی و بنیادین و روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده ها، کتابخانه ای و جستجو در وب سایت هاست.

قالی های تولید اواخر قرن نوزدهم ساروق که با هدف صادرات بافته می شد، تماما از نوع طرح لچک و ترنج بوده و از منظر نقش و رنگ، منحصربه فرد، اغلب بزرگ پارچه و دارای رنگ های گیاهی اما محدود است. رنگ حاشیه و زمینه بین سه رنگ قرمز، سرمه ای و کرم، در حال تغییر است. در برخی از قالی ها رنگ ترنج مرکزی با رنگ حاشیه و لچک یکی است. همه این قالی ها از نوع طرح لچک و ترنج و فرم ترنج مرکزی از تنوع برخودار است. ساختار و هویت نقوش شاخه شکسته (شکسته-منحنی) است. ساختار نقشه و رنگ بندی منطقی و نظم دیداری نقوش، از تفاوت های قالی ساروق با سایر قالی های ایران است.