تحلیل قالیچه مشاهیر محفوظ در کاخ نیاوران با تاکید بر جایگاه حضرت محمد(ص) و حضرت عیسی(ع) بر اساس آراء جانت ولف

بازتولید وسیع قالی هایی به نام مشاهیر با تصاویری ازکاشفان، پیامبران و شاهان در دوره قاجار به عنوان بخش مهمی از تاریخ هنر ایران حایز اهمیت است. درهر بازتولیدی از این قالی ها، نسبت به نمونه اولیه، تغییراتی در پیکره های ردیف نخست رخ داده است. بر اساس قالیچه محفوظ در کاخ نیاوران به عنوان نمونه مورد مطالعه تغییرات، علاوه بر اضافه شدن پادشاهان ایرانی در اطراف زمینه اصلی، شامل اضافه شدن تصویر حضرت عیسی(ع) و حذف تصویر حضرت محمد(ص) در ردیف نخست است. لذا این پژوهش به دنبال پاسخ به چرایی این امر و چرایی جانشینی تصویر حضرت عیسی(ع) به جای پیامبردر قالیچه مشاهیر مذکور است. بنابراین با توجه به هدف پژوهش که تبیین این جانشینی است به روش توصیفی تحلیلی و با تاکید بر آراء جانت ولف اطلاعات پژوهش تحلیل می شود. در جمع آوری اطلاعات به روش میدانی و اسنادی، یافته های پژوهش نشان داد که قالی مشاهیرکاخ نیاوران، در درون گفتمان های باستان گرایی، هویت ایرانی و جریان های روشنفکرانه عصر قاجار، علی رغم وجود و امتداد پیکره های اسلامی، با حذف تصویر پیامبر و جانشینی تصویر مسیح، به شکل ضمنی اندیشه برتری مسیحیت را تقویت کرده است. این خود می تواند بیانگر آن باشد که نفوذ نهادهای متولی تولید هنر در هر عصری فرم بصری را بر محور ایدیولوژی مورد نظر دستخوش تغییر و مداخله می کند و بر لایه های پنهان معنایی و عمیق تر تاکید می کند.