مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و آموزش بهداشت خواب برکیفیت خواب و شاخص های فیزیولوژی در سالمندان

اهداف :

با توجه به شیوع بالای اختلال بی خوابی و مشکلات پارامترهای فیژیولوژی در سالمندان، این پژوهش با هدف بررسی تاثیر درمان پذیرش و تعهد، آموزش بهداشت خواب و ترکیب هر دو بر کیفیت خواب و شاخص های فیزیولوژی (فشارخون، ضربان قلب و اکسیژن اشباع در خون) سالمندان بوده است. 

مواد و روش ها :

پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پی گیری با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری پژوهش، سالمند عضو کانون جهان دیدگان شیراز در سال 1398بودند. با روش نمونه گیری دردسترس و رعایت ملاک های ورود و خروج، تعداد80 نفر انتخاب شدند و به صورت تصادفی ساده در 4 گروه (3 گروه آزمایش و 1 گروه کنترل) قرار گرفتند. گروه آزمایش 2 و 3 تحت مداخله 4 هفته ای بهداشت خواب، گروه آزمایش 1 و 3 تحت مداخله 4 هفته ای درمان پذیرش و تعهد و گروه کنترل در انتظار قرار گرفتند. آزمودنی ها با شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ، دستگاه فشار سنج جیوه ای و پالس اکسیمتر مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تجزیه وتحلیل داده ها از بسته آماری SPSS نسخه 23 و روش های آماری تحلیل واریانس دوراهه مختلط و تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شده است. 

یافته ها :

گروه های آزمایش و کنترل با میانگین سنی 4/5±70/41  نشان داد میانگین نمرات کیفیت خواب، فشارخون سیستول و اکسیژن اشباع در خون در گروه های آزمایشی بهداشت خواب، درمان پذیرش و تعهد و ترکیبی پس از مداخله ها معنادار (0/001>P) بوده است. بیشترین اندازه اثر کیفیت خواب به ترتیب مربوط به گروه درمان ترکیبی (0/83)، آموزش بهداشت خواب (0/67) و گروه درمان پذیرش و تعهد (0/60) بوده است. 

نتیجه گیری:

 درمان بی خوابی و به تبع آن فشارخون سیستول و اکسیژن خون با به کار گیری هر کدام از روش های درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، آموزش بهداشت خواب و به ویژه ترکیبی مفید است و باعث سلامت جسمی و روانشناختی سالمندان می شود. آموزش و به کارگیری این درمان ها با اولویت درمان ترکیبی به مراقبین سلامت در حیطه سالمندی توصیه می شود.