دگرگونی های واجی خوشه های همخوانی آغازی در زبان فارسی از دوره باستان تا نو

هدف این پژوهش بررسی دگرگونی‌های واجی خوشه‌های همخوانی آغازی در روند تحول صورت‌های بازسازی‌شده ایرانی باستان، و در مواردی صورت‌های فارسی باستان یا اوستایی، است. در این پژوهش دگرگونی‌های واجی منجر به تعدیل این خوشه‌ها در روند اشتقاق 398 مشتق فارسی نو که صورت باستانی آن‌ها واجد خوشه همخوانی آغازی است، در دو بخش خوشه‌های دوهمخوانی و خوشه‌های سه‌همخوانی، بررسی شده است. مهم‌ترین نتایج پژوهش بدین شرحند: الف. تقسیم‌بندی دقیق دگرگونی‌های واجی با بذل توجه به دگرگونی‌های صوتی همخوان‌ها و ارایه فهرستی از 6 دسته اصلی دگرگونی‌های واجی خوشه‌های دوهمخوانی (با 15 تنوع) و 3 دسته اصلی دگرگونی‌های واجی خوشه‌های سه‌همخوانی (با 6 تنوع)؛ ب. در 35 خوشه دوهمخوانی آغازی، فعال‌ترین دگرگونی‌های واجی به‌ترتیب درج واکه میان‌هشت، حذف همخوان دوم و تحول همخوان اول، و حذف همخوان اول بوده‌اند. ج. در 4 خوشه سه‌همخوانی آغازی، فعال‌ترین دگرگونی‌های واجی به‌ترتیب حذف همخوان اول و سوم، و حذف همخوان اول و درج واکه میان‌هشت بوده‌اند.