پزشکی و پزشکان در عصر سلجوقیان بزرگ (552-431 ق.)

 سلجوقیان بانی اولین حکومت قبیله‌ای در دوره اسلامی از سال 431 تا 552 قمری بر بخش وسیعی از سرزمین‌های خلافت شرقی از جمله بغداد فرمان راندند. نیاز به مداوا و درمان سلاطین و درباریان و همچنین سپاهیان که از ارکان مهم سپاه سلجوقیان بود، رجوع به پزشکی و پزشکان متبحر را ضروری می‌کرد. بنابراین هدف این پژوهش، بررسی وضعیت پزشکی و پزشکان در عصر سلاجقه بزرگ براساس منابع آن دوره است.

 روش این پژوهش توصیفی تحلیلی و به شیوه کتابخانه‌ای و اسنادی هست.

ملاحظات اخلاقی:

 در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.

یافته‌ها:

 1 وجود پزشکان متبحر همچون ابوالبرکات و ابن تلمیذ، ابوروح جرجانی و سیداسماعیل جرجانی که خود از اساتید بزرگی چون ابن سینا و سعید بن ‌هبه الله و ابن ‌ابی‌صادق تعلیم دیده بودند؛ 2 توجه سلاطین و وزرا به تعمیر و بنای بیمارستان‌ها و وقف درآمد حاصله از اجاره دکان‌ها و باغات در جهت هزینه بیماران حاضر در بیمارستان‌ها و آموزش پزشکی؛ 3 تالیف و تدوین بسیاری از کتب پزشکی در این زمان و همچنین برای اولین‌بار تالیف کتب پزشکی به زبان فارسی توسط ابوروح جرجانی و سیداسماعیل جرجانی؛ 4 از ویژگی بارز دیگر این عصر که در منابع بر آن تاکید شده است وجود بیمارستان‌های سیار است.

نتیجه‌گیری:

 پزشکی در این دوره در پی ‌رشد و اعتلای آن که از دوره آل بویه سرعت گرفته بود، به سبب وجود پزشکان متبحر، توجه سلاطین و وزرا به تعمیر و بنای بیمارستان‌ها، گسترش وقف و اختصاص درآمدهای آن به بیمارستان‌ها و آموزش پزشکی، تالیف و تدوین کتب پزشکی مهم و وجود بیمارستان‌های سیار از رشد زیادی برخوردار شد.