مروری نظام مند برکاربرد داده کاوی در کتابخانه های دیجیتال

پژوهش حاضر با هدف شناسایی کاربردهای داده کاوی در ارایه خدمات، مجموعه سازی و مدیریت کتابخانه های دیجیتالی صورت گرفته است.

روش پژوهش: 

پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع مطالعات کاربردی و به لحاظ روش در زمره پژوهش های کیفی است که به روش مرور نظام مند انجام شده است. برای این منظور مقالات از طریق جستجو در پایگاه های اطلاعاتی«اشپرینگر»، «امرالد»، «پروکویست»، «وب آو ساینس»، «گوگل اسکالر»، «ساینس دایرکت» و «سمنتیک اسکالر» بدست آمده است. مقالات بین بازه زمانی 2000 تا 2021  تحلیل  و از الگوی مرور سیستماتیک کیچنهام و چارتر (2007) پیروی شد. با توجه به معیارهای موردنظر تعداد 1296 مقاله بعد از پالایش اولیه استخراج شده است و از بین این مقالات با بررسی عنوان 77 مقاله مرتبط با موضوع شناسایی و وارد بررسی نهایی از طریق بررسی متن کامل شده است که در نهایت تعداد 29 مقاله برای تحلیل نهایی انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش کدگذاری محتوای کیفی استفاده و تجزیه و تحلیل محتوا از سوی دو کدگذار انجام شد. میزان توافق ارزیابان براساس فرمول مایلز و هابرمن برای تحلیل های انجام شده 5/78 محاسبه شد.

یافته ها:

 بر اساس نتایج تحلیل کیفی در این پژوهش، 75 مضمون پایه، 13 مضمون سازمان دهنده و 3 مضمون فراگیر «خدمات دیجیتال»، «مدیریت کتابخانه دیجیتال» و «مجموعه سازی دیجیتال» شناسایی شده است که در مجموع کاربرد داده کاوی در کتابخانه های دیجیتال را به تصویر کشیده است.

نتیجه گیری:

  با استفاده از تکنیک های داده کاوی در کتابخانه های دیجیتال می توان اطلاعات متنوعی را به صورت یکپارچه در طبقات مختلفی ذخیره نمود تا کاربر نهایی بتواند به نیازهای اطلاعاتی خود در کمترین زمان ممکن  پاسخ دهد. از طرفی دیگر، کتابخانه ها نیز می توانند منابع کاربردی تری را از طریق تحلیل علاقه مندی های اطلاعاتی کاربران خود تهیه کنند و این نکته در شرایطی که کتابخانه ها با مشکلات مالی روبرو هستند، می تواند نقطه عطفی در نظر گرفته شود.