بازتاملی در منابع و روش هدف گذاری در تربیت اسلامی

مقصود از هدف‌گذاری تربیتی، تعیین اهداف تربیت در سطوح مختلف، به‌منظور جهت‌دادن به اقدامات تربیتی است. با وجود اینکه در هر هدف‌گذاری اتقان اهداف به‌دست‌آمده به اطمینان از چگونگی هدف‌گذاری وابسته است، از میان پژوهش‌هایی که تاکنون به ارایه نظام‌مند اهداف تربیتی همت گمارده‌اند، کمتر موردی را می‌توان یافت که به‌صراحت و به‌طور مستقل به بحث درباره چگونگی هدف‌گذاری پرداخته باشد. درواقع در این پژوهش‌ها به تفصیل روشن نیست منابع هدف‌گذاری کدام‌اند و در به دست دادن اهداف چه جایگاهی دارند؟ همچنین مشخص نیست این منابع با چه روشی استخراج شده و سپس در سطوح مختلف اهداف (غایی، میانی و عملیاتی) چینش یافته‌اند؟ در راستای این خلا، هدف پژوهش حاضر بررسی منابع و روش هدف‌گذاری در تربیت اسلامی و پاسخ به دو پرسش پیش‌گفته است. روش پژوهش تحلیلی - اجتهادی است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد در دیدگاه اسلامی، «وحی» یگانه منبع برای دستیابی به اهداف تربیتی است، که متکی بر آن می‌توان به سطوح مختلف اهداف دست یافت. همچنین فرایند دستیابی به اهداف درباره منبع وحی، به دو مرحله کلی «کشف» و «چینش» تقسیم می‌شود. برای کشف اهداف، شناسایی قالب‌ها و اسلوب‌های بیان هدف ضرورت دارد. همچنین برای چینش اهداف، با معیار قراردادن ویژگی‌های مراتب مختلف هدفی، طبقه‌بندی اهداف ممکن شده و سپس با تحلیل اهداف بالادست، نسبت اهداف هر طبقه با یکدیگر روشن می‌‌شود.