تاثیر شیوه های جنگل شناسی بر ویژگی های ساختاری توده جنگلی و خصوصیات خاک در جنگل های راش میان بند هیرکانی (مطالعه موردی: جنگل های سری الندان-ساری)

کمی سازی ساختار توده های جنگلی با کمی کردن اجزای مختلف آن ها به درک و فهم بهتر در جهت مدیریت اجزای مختلف اکوسیستم جنگل کمک می کند. از مهم ترین دلایل اهمیت کمی سازی ساختار می توان به مرتبط بودن ساختار جنگل با رویشگاه بسیاری از گونه های گیاهی، مدل سازی و بازسازی جنگل بر اساس ویژگی های ساختاری آن و اینکه ساختار جنگل یک منبع اطلاعاتی مهم برای پویایی جنگل، زیباشناختی و تولید چوب است، اشاره نمود. بنابراین در این پژوهش ویژگی های ساختاری دو توده مدیریت شده با شیوه های جنگل شناسی تک گزینی و تدریجی-پناهی با توده شاهد مقایسه شدند.

جهت اجرای این پژوهش، سه قطعه شامل قطعه پنج با شیوه تک گزینی، قطعه 13 با شیوه تدریجی-پناهی و قطعه ده (قطعه شاهد) در جنگل های سری الندان، در استان مازندارن انتخاب شدند. جهت مطالعه ویژگی های ساختاری توده های جنگلی از قطعه نمونه های دایره ای شکل به مساحت 1000 مترمربع استفاده شد (در قطعه تک گزینی،تدریجی پناهی و شاهد به ترتیب: 21، 14 و 25 قطعه نمونه و در کل 60 قطعه نمونه). آماربرداری به شیوه منظم-تصادفی با ابعاد شبکه 200×150 متر انجام شد. جهت بررسی وضعیت زادآوری از میکروپلات یک مترمربعی در مرکز قطعه نمونه و چهار جهت اصلی آن استفاده شد. جهت بررسی خصوصیات خاک در قطعه نمونه بزرگ در مرکز و چهار جهت اصلی قطعه نمونه، نمونه برداری به روش ترکیبی از عمق 10-0 سانتی متر انجام شد. درصد اجزای بافت خاک (شامل شن، سیلت و رس)، درصد رطوبت، وزن مخصوص ظاهری،pH ، EC، درصد کربن آلی، درصد مواد آلی، درصد آهک، نیتروژن کل، فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب در آزمایشگاه اندازه گیری شد.

نتایج نشان داد در قطعات تک گزینی، شاهد و تدریجی-پناهی میانگین تعداد درختان در هکتار 206، 209 و 358 اصله در هکتار بوده که به ترتیب حجمی معادل 428/22، 477/14 و 373/37 سیلو داشتند. میانگین درصد رطوبت، درصد کربن آلی و درصد مواد آلی موجود در قطعه تک گزینی 49/4%،  4/7% و 8/2%  بود در حالی که در قطعات شاهد و تدریجی-پناهی به ترتیب 44/12% و 43/24%؛ 3/4% و 3/28% و 5/9% و 5/66% بود. میزان چگالی ظاهری موجود در توده تدریجی-پناهی 1/72 گرم بر سانتی متر مکعب بود در حالی که مقدار آن در توده های تک گزینی و شاهد به ترتیب 1/22 و  1/24 گرم بر سانتی متر مکعب بود.

به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد اجرای شیوه های مختلف جنگل شناسی از قبیل تدریجی- پناهی و گزینشی اثرات متفاوتی بر وضعیت ساختار،  زادآوری، و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک دارد.