مدل سازی تنوع مکانی گونه های گلسنگ پوست زی در توده های جنگلی با استفاده از روش رگرسیون وزن دار جغرافیایی

تنوع زیستی دارای نقش بسیار مهمی در پایداری و خود تنظیمی اکوسیستم ها می باشد و به عنوان شاخصی برای مقایسه وضعیت اکولوژیک اکوسیستم های جنگلی به کار می رود. گلسنگ ها یکی از متداول ترین اجزای تشکیل دهنده تنوع زیستی در جامعه جنگلی می باشند. بالا بودن تنوع گلسنگ ها در یک منطقه نشان دهنده تنوع زیستی و پایداری یک اکوسیستم می باشد. یکی از مهم ترین رویکردها جهت تفسیر و ردیابی تغییرات مکانی تنوع زیستی استفاده از مدل رگرسیونی است. هدف از این مطالعه مدل سازی تنوع گونه ای گلسنگ های پوست زی می باشد.

این پژوهش در بخش 2 شوراب از طرح های جنگلداری گلبند در شهرستان نوشهر (استان مازندران) انجام گرفت. ابتدا با استفاده از جنگل گردشی و روش نمونه برداری انتخابی تعداد 54 قطعه نمونه برداشت گردید. سپس گونه های پوست زی موجود در قطعات شناسایی گردید. وقعیت مکانی کلیه قطعه های نمونه با استفاده از GPS ثبت گردید. در هر قطعه نمونه تمامی گلسنگ های پوست زی برداشت گردید. نمونه های جمع آوری شده با استفاده از منابع معتبر گلسنگ شناسی و هم چنین روش های آزمایشگاهی، شناسایی شدند. در این مطالعه برای تعیین تنوع زیستی در مرحله بعد مقدار شاخص های تنوع شانون وینر و N1 هیل و شاخص یکنواختی J پیلو برای هر یک از قطعات نمونه محاسبه گردید. سپس نقشه عوامل جغرافیایی و توپوگرافی تاثیرگذار در تنوع شامل فاصله از جاده و فاصله از آبراهه و شیب، ارتفاع، شاخص خیسی، شاخص قدرت جریان و فاکتور فرسایش پذیری تهیه گردید. از روش های رگرسیون وزن دار جغرافیایی و حداقل مربعات معمولی برای مدل سازی استفاده شد.

در این مطالعه 17 گونه گلسنگ که متعلق به 14 جنس و 11 خانواده بود شناسایی شد. نتایج نشان داد رگرسیون وزن دار جغرافیایی برای شاخص های شانون وینر و N1 هیل و J پیلو براساس مقادیر ضریب تبیین و معیار اطلاعاتی آکایکه اصلاح شده نسبت به رگرسیون حداقل مربعات معمولی دارای نتایج بهتری بود. مقدار تنوع گلسنگ بر اساس شاخص شانون- وینر و N1 هیل به ترتیب با دامنه ای از 1/24 تا 2/98 و 2/06 تا 6/99 و میزان شاخص یکنواختی J پیلو 0/205 تا 0/830 محاسبه گردید. همچنین  همچنین نتایج مربوط به شاخص مورانI   نشان داد که همبستگی مکانی در گلسنگ های پوست زی معنی دار و الگوی پراکنش آنها خوشه ای است.

در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد روش رگرسیون وزن دار جغرافیایی دارای قابلیت نسبتا مناسبی در مدل سازی تنوع مکانی گونه های گلسنگ پوست زی در توده های جنگلی می باشد. از این مدل رگرسیونی می توان در مدلسازی تنوع گلسنگ استفاده نمود.