مدلسازی پراکنش گونه بنه (Pistacia atlantica) در استان ایلام با استفاده از روش حداکثر آنتروپی (MaxEnt)

 تعیین وضعیت پراکنش و توزیع گونه‌ها و زیستگاه‌های تحت اشغال آن‌ها از اهمیت بسزایی در برنامه‌های حفاظتی و مدیریت گونه‌ها برخوردار است، اما زمان و بودجه در دسترس، مطالعات گونه‌ای در مقیاس وسیع را دشوار و در بسیاری از موارد غیرممکن می‌سازد. ازاین‌رو در این زمینه از روش‌های مدل‌سازی پراکنش گونه استفاده می‌شود. مدل‌سازی پراکنش گونه‌های گیاهی باهدف شناسایی مناطق مستعد برای اولویت‌بندی حفاظت و جنگل‌کاری حایز اهمیت است. این مطالعه باهدف مدل‌سازی پراکنش گونه بنه (Pistacia atlantica) با استفاده از روش حداکثر آنتروپی و امکان‌سنجی توسعه این گونه در استان ایلام صورت گرفت.

مواد و روش‌ها:

 بدین منظور نقاط حضور گونه در سراسر استان با استفاده از روش نمونه‌برداری تصادفی طبقه‌بندی‌شده جمع‌آوری و مختصات جغرافیایی آنها وارد نرم‌افزار حداکثر آنتروپی شد. نقشه عوامل محیطی شامل 19 متغیر اقلیمی، 3 متغیر توپوگرافی و متغیر پوشش برف تهیه شدند. این متغیرها به‌عنوان ورودی مدل استفاده شدند و ارتباط بین داده‌های حضور با نقشه‌های متغیر محیطی با استفاده از نرم‌افزار MaxEnt  به صورت ریاضی تعریف شد. نقشه‌های پیش‌بینی پراکنش گونه با استفاده از روش مدل‌سازی حداکثر آنتروپی تهیه شد.

یافته‌ها: 

نتایج حاصل از ارزیابی مدل نشان داد که مدل با سطح زیر منحنی پلات (AUC) برابر با 0/947 پیش‌بینی عالی را در مقابل برابر با 0/5 که به معنی تصادفی بودن پیش‌بینی است، دارا است. آزمون جک نایف نیز نشان داد که متغیرهای محیطی دامنه درجه حرارت سالانه، متوسط ماهانه درجه حرارت‌، شاخص هم‌دمایی، بارش سالانه و ارتفاع از سطح دریا به ترتیب بیشترین تاثیر را بر حضور این گونه در استان ایلام دارند.

نتیجه‌گیری:

 نتایج این تحقیق اطلاعات کلیدی و مهمی را درباره دامنه تحمل‌پذیری گونه بنه نسبت به متغیرهای محیطی تاثیرگذار فراهم آورده است. این اطلاعات در اتخاذ تصمیمات مدیریتی برای اولویت‌بندی مناطق حفاظتی و انجام اقدامات اصلاحی و حفاظتی بخصوص در مناطقی که پوشش گیاهی در حال تخریب است، موثر بوده و شانس موفقیت در طرح‌های کاشت و احیاء را افزایش می‌دهد.