تعیین تراکم بهینه در توده های صنوبر (Populus deltoides) بر پایه روش Reineke (مطالعه موردی: استان گیلان)

تراکم توده عاملی تعیین کننده در توسعه یک توده جنگلی است. توده های متراکم تحت رقابت شدید بوده و به دلیل محدودیت در دسترسی به منابع برای رویش به خوبی توسعه نمی یابند و در برابر وقایعی مانند حمله حشرات، آتش سوزی و خشکسالی بسیار آسیب پذیر هستند. در مقابل، توده های کم تراکم نیز از منابع موجود در رویشگاه بهره درست و کافی را نمی برند و بازده سرمایه کاهش می یابد. بنابراین تراکم بهینه بر استفاده بهینه از منابع موجود در رویشگاه و حفظ سلامت و رویش در توده موثر است. پژوهش حاضر با هدف تعیین تراکم بهینه در صنوبرکاری (Populus deltoides) در استان گیلان با پراکنش جغرافیایی از شرق تا غرب و سواحل استان انجام شد.

در هر توده، قطعه نمونه ای به مساحت یک هکتار (100 × 100 متر) برداشت شد که در آنها قطر و ارتفاع تمامی درختان اندازه گیری و تعداد در هکتار مشخص شد. به منظور تعیین تراکم بهینه از شاخص تراکم  Reineke (SDI: Stand Density Index) استفاده شد.

 نتایج نشان داد که تراکم موجود در مناطق لنگرود (توده 22 ساله با فاصله کاشت 5×5 متر)، سیاهکل (توده 29 ساله با فاصله کاشت 3×5 متر)، شفت (توده 38 ساله با فاصله کاشت 3×3 متر) و تالش (توده 37 ساله با فاصله کاشت 5/3×5 متر) به ترتیب برابر با 129، 216، 325 و 190 پایه در هکتار بود و مقدار تراکم بهینه در این مناطق نیز به ترتیب 188، 259، 379 و 337 پایه در هکتار به دست آمد که بدون اختلاف معنی داری (به جز تالش) بیشتر از تراکم موجود بود. منحنی های تراکم موجود نسبت به تراکم بهینه به تفکیک طبقات قطری نیز نشان داد که توده ها در طبقات قطری پایین از تراکم مناسبی برخوردارند، به طوری که نمودار تراکم موجود و تراکم بهینه بسیار نزدیک به هم و در برخی طبقات قطری منطبق بودند. طبقه قطری 25 سانتیمتر در تمامی مناطق به عنوان تلاقی بین دو منحنی مشاهده شد. اما بین تراکم بهینه و تراکم موجود در طبقات قطری بالاتر اختلاف بیشتری وجود داشت.

نتایج این مطالعه راهنمایی مناسب به منظور مقایسه بین شرایط موجود و ایده آل مطابق با شرایط رویشی گونه در رویشگاه، ارزیابی و تصمیم گیری در مدیریت درست تراکم درختان در توده ها خواهد بود.