بینش تاریخی، اعتقادی و سیاسی نویسنده «مواهب الهی»

تحقیقات در حوزه تاریخ نگاری و تاریخ نگری عصر فترت در قرن هشتم هجری، خاصه درباره مواهب الهی به عنوان یکی از مهم ترین کتب تاریخ نگاری دودمانی به زبان فارسی، بسیار اندک است. مواهب الهی به-عنوان یکی از مهم ترین حلقه های تاریخ نگاری پساایلخانی که به منبع بسیاری از آثار عصر تیموری در شناخت اوضاع پرآشوب سده هشتم هجری و برخی حکومت های محلی این دوران تبدیل شده، حاصل بینش و نگرش خاص معین الدین یزدی، فقیه، محدث دینی و مورخ دربار آل مظفر (795-718ق) است. سوال اصلی این نوشتار، آن است که برجسته ترین وجوه بینش فکری و نگرش ذهنی معین الدین یزدی در هنگام نگارش اثر، چه مواردی بوده است؟. یافته های این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانه ای انجام گرفته، نشان می دهد که تاریخ نگاری یزدی در مواهب الهی، ادامه تاریخ نگاری دوره ایلخانی بوده که خود تا حدی متاثر از تاریخ نگاری ایرانی-اسلامی دوران قبل است. بینش و روش تاریخ نگاری یزدی، به دلیل همسانی های فراوان نظیر بینش دینی مشیت گرایانه و ماهیت تاریخ نگاری درباری و نیز تشابهاتی نظیر اندیشه ایرانشهری، ادامه سنن تاریخ نگاری دوران قبل به نظر می رسد. نظام اندیشه ای معین الدین یزدی در مواهب الهی، بیشتر مبتنی بر بینش های تاریخی، اعتقادی و سیاسی تمرکز یافته است. دیگر یافته مهم مقاله، آن است که یزدی به عنوان فقیه برجسته دینی با دستور حاکمان مظفری، اقدام به نگارش تاریخی نموده که مهم ترین شاخصه های آن تقدیرگرایی، شریعت مداری و سلطنت محوری است. مورخ دربار آل مظفر با چنین رویکردهای فکری، سعی می کند مطابق انتظار مخدومان مظفری خویش، به اثبات مشروعیت آنان بپردازد و در نهایت به گونه ای آل مظفر...