شناسایی مولفه ها و شاخص های فرهنگ سیاسی کاربران شبکه های اجتماعی در ایران

یکی از مهم ترین پیامدهای زیست مجازی ایرانیان، تغییرات محتمل در هنجارها و ایستارهای سیاسی جامعه یا همان فرهنگ سیاسی است. فرهنگ سیاسی در ایران به عنوان فضایی فرهنگی که نمایانگر چگونگی ارتباط مردم با نظام سیاسی است، به همان اندازه که از پدیده های متنوعی همچون انقلاب، ساختار نظام سیاسی، کارگزاران حکومتی و... تاثیر پذیرفته، محتمل است که ظهور و گسترش شبکه های اجتماعی نیز متاثر شده باشد. اینکه فرهنگ سیاسی ایرانیان در فضای شبکه های اجتماعی واجد چه مولفه هایی و شاخص هایی است، مسیله ای است که پژوهش حاضر برای پاسخگویی به آن از روش کیفی و تکنیک دلفی بهره برده است. میدان این پژوهش شامل اساتید، صاحب نظران و خبرگان علوم سیاسی و علوم ارتباطات (ارتباطات سیاسی) و جامعه شناسی سیاسی است که به روش گلوله برفی انتخاب شده اند. برای گردآوری اطلاعات و داده های پژوهش از سه روش مرور نظام مند متون و ادبیات موضوع، مصاحبه اکتشافی و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. پنل دلفی در سه دور اجرا شده است. از میان تعداد 28 مولفه مطرح شده توسط خبرگان در دور اول، تعداد 7 مولفه در دور دوم تایید شدند که به ترتیب اهمیت و اولویت عبارت اند از: فقدان اعتماد، نقد/تخریب نظام سیاسی، افراط گرایی سیاسی، خودمداری، پارادوکس بیگانه ستیزی/ بیگانه گرایی، جهت گیری غیرمشارکتی/اعتراضی؛ و رفتارهای سوگیرانه. درنهایت در دور سوم برای هرکدام از این مولفه ها، دقیق ترین و مهم ترین شاخص ها انتخاب شدند. مهم ترین دستاورد این مطالعه معرفی دو مولفه فرهنگ سیاسی ایرانیان است که اساسا تعلق به عصر رسانه های نوین دارد: نقد/تخریب نظام سیاسی و جهت گیری غیرمشارکتی/اعتراضی.