ارزیابی اثر گرد و غبار بر ترکیبات شیمیایی میوه خرمای مضافتی (مطالعه موردی منطقه سراوان)‏

گرد و غبار از ویژگی های اجتناب ناپذیر اقلیمی ایران محسوب می شود. امروزه یکی از معضلات کشاورزان مناطق خرماخیز تاثیر گرد و غبار بر درختان خرما است. این پژوهش، جهت بررسی اثر گرد و غبار بر ترکیبات شیمیایی میوه خرمای مضافتی در سه منطقه سراوان، جالق و روتک از توابع شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان در سال های 1395 و 1396 انجام گرفت. در هر یک از سه منطقه تعداد 5 نخلستان و درون هر نخلستان تعداد 5 اصله درخت خرما که از نظر صفاتی مانند سن (هشت ساله)، ارتفاع و تعداد سال های باروری (سال سوم باروری) در شرایط یکسانی بودند، انتخاب و جهت نمونه برداری علامت گذاری شدند. از گرده مضافتی منطقه سراوان برای باروری همه نخل ها استفاده شد. پس از رسیدگی میوه خرما از هر نخل نمونه برداری انجام و مواد جامد محلول، قندکل، pH و نیز عناصر غذایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم بررسی گردید. تجزیه آماری صفات برآورد شده در طی دو سال متوالی بر اساس طرح آشیانه ای انجام شد. نتایج نشان داد اثر منطقه (میزان گرد و غبار) بر صفات مورد بررسی معنی دار بود. در منطقه روتک با میزان گرد و غبار زیاد، قند کل به مقدار 16/26 درصد کمتر از منطقه سراوان با میزان گرد و غبار کم برآورد گردید. درصد عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در منطقه سراوان با میزان گرد و غبار کم به ترتیب 49/0، 68/0 و 48/1، و در منطقه روتک با میزان گرد و غبار زیاد به ترتیب 32/0، 49/0 و 24/1 برآورد گردید. از آنجایی که سه منطقه از لحاظ میزان گرد و غبار متفاوت بودند، می توان گفت بروز پدیده گرد و غبار باعث کاهش مواد مغذی میوه خرمای مضافتی و لذا کاهش کیفیت و بازارپسندی آن می گردد.