بررسی خصوصیات ریخت شناسی و شاخص های عملکردی در گیاه شاهدانه (‏Cannabis sativa L.‎‏) ‏به وسیله آزمون پایداری

در این تحقیق به منظور مقایسه مشخصات ریخت شناسی، عملکرد تولید الیاف ساقه، روغن و اسانس شاهدانه، بذر دو اکوتیپ بومی و یک رقم خارجی (Fedora17) به همراه نتاج آن (Fedora17-2) در سه ایستگاه تحقیقاتی البرز، چالکی و صفرابسته کشت شدند و خصوصیات ریخت شناسی و فیتوشیمیایی آنها مطالعه شد. بیشترین ارتفاع و بالاترین درصد ماده خشک ساقه مربوط به رقم فدورا17 و نتاج آن بود، در حالی که گسترده ترین تاج پوشش، قطورترین ساقه را اکوتیپ های بومی ایران داشتند. محتوی روغن دانه ها از 88/18 درصد در نتاج فدورا تا 09/40 درصد در اکوتیپ یزد متغیر بود. اکوتیپ های بومی فارس (820 کیلوگرم در هکتار) و یزد (830 کیلوگرم در هکتار)، بالاترین عملکرد روغن را داشتند. ارتفاع گیاهان از 7/99 سانتی متر در ایستگاه صفرابسته تا 5/197 سانتی متر در ایستگاه البرز متغیر بود. عملکرد تولید الیاف ساقه از 1569 کیلوگرم در هکتار (ایستگاه صفرابسته) تا 13991 کیلوگرم در هکتار (ایستگاه البرز) متغیر بود. همچنین شاهدانه های کشت شده در ایستگاه البرز از نظر خصوصیات ریخت شناسی، زایشی و عملکرد تولید ساقه نسبت به سایر ایستگاه ها به طور معنی داری برتری داشتند. عملکرد اسانس در هر بوته از 35/11 کیلوگرم (ایستگاه چالکی) تا 39/36 کیلوگرم (ایستگاه البرز) متغیر بود. بنابراین کشت شاهدانه در منطقه البرز با میانگین تولید13991 کیلوگرم در هکتار الیاف، 2/2 تن در هکتار اسانس و 1110 کیلوگرم در هکتار روغن بذر قابل توصیه است. رقم های خارجی با بلندترین ساقه و بیشترین درصد ماده خشک ساقه برای تولید الیاف مناسب می باشند. همچنین خصوصیات ریخت شناسی گیاه مادری (فدورا17) در نتاج آن حفظ شد.