شناسایی پیشران های موثر در آینده روابط امنیتی ایران و جمهوری آذربایجان با رویکرد آینده پژوهی

پژوهش حاضر، با رویکرد آینده پژوهی، به شناسایی مهم ترین عوامل موثر بر وضعیت آینده روابط امنیتی جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان می-پردازد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش ترکیبی از روش های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت، براساس روش های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کمی و کیفی انجام گرفته است. بنابراین، با توجه به ماهیت تحقیق، این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که پیشران ها یا عوامل کلیدی موثر بر وضعیت آینده روابط امنیتی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان کدام اند و به چه میزان و چگونه بر یکدیگر تاثیر می گذارند؟ برای پاسخ به پرسش پژوهش، از روش تحلیل ساختاری میک مک و دلفی بهره گرفته شده است. در این راستا، پس از برگزاری جلسات اولیه بحث با پانزده نفر از نخبگان و متخصصان اجرایی و دانشگاهی (جامعه آماری پژوهش)، که تخصص و تجربه کافی پیرامون مسایل امنیتی و روابط بین الملل داشتند، از ایشان خواسته شد تا در چارچوب ماتریس اثرات متقاطع به پیشران ها، بر مبنای میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری امتیاز دهند. بیست پیشران اولیه در قالب چهار بعد کلی شناسایی شد. سپس، پیشران های اولیه در چارچوب ماتریس اثر متقاطع در نرم افزار آینده نگار میک مک تعریف شد. خروجی صفحه پراکندگی پیشران ها بیان گر ناپایداری سیستم است. در نهایت، باتوجه به امتیاز بالای تاثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم، شش پیشران کلیدی و اهرمی دارای بیشترین تاثیر بر وضعیت آینده روابط امنیتی ایران و جمهوری آذربایجان شناخته شد.