تاثیر کاربرد ورمی کمپوست و باکتری های محرک رشد گیاه (PGPR) بر عملکرد، صفات رویشی و متابولیت های ثانویه ریحان (L. Ocimum basilicuum)

استفاده زیاد از کود های شیمیایی در روش های متداول کشاورزی سبب فرسایش خاک و آلودگی منابع آبی شده و در کاهش کیفیت محصولات نیز تاثیر دارد. کاربرد کود های بیولوژیک در خاک و آب آلودگی ایجاد نمی کند در عین حال کیفیت مواد غذایی را افزایش می دهند. این آزمایش برای بررسی اثرات ورمی کمپوست، کود های حاوی عناصر معدنی و باکتری های محرک رشد گیاه (PGPR) بر روی برخی صفات گیاه ریحان Ocimum basilicuum L.)) در روستای قزلجه استان گلستان در سال 1397 انجام شد. بدین منظور دو عامل کاربرد ورمی کمپوست (در سه سطح a1: بدون مصرف، a2: مصرف به نسبت 10 درصد و a3: مصرف به نسبت 20 درصد وزنی خاک) و مصرف کود های بیولوژیک و عناصر طبیعی افزایش دهنده رشد گیاه (در سه سطحb1 : بدون مصرف، b2: استفاده از باکتری باسیلوس سوبتیلیس (Bacillus subtillis) و b3: استفاده از ترکیبات عناصر طبیعی) مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در فضای آزاد به صورت کشت گلدانی اجرا شد. برای اندازه گیری صفات مورفولوژیک، مقدار فنل و فلاونویید کل در زمان کامل شدن مرحله رویشی گیاه نمونه گیری انجام شد. مقدار ترکیبات فنل کل با استفاده از روش فولین سیوکالتو و سنجش میزان فلاونویید کل به روش رنگ سنجی آلومینیوم کلرید اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد، بین سطوح مختلف استفاده از ورمی کمپوست از نظر صفات وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک ساقه، طول ساقه، وزن تر و سطح برگ در سطح یک درصد و وزن خشک برگ تفاوت معنی داری در سطح پنج درصد وجود داشت. همچنین اثر کود های بیولوژیک و عناصر طبیعی افزاینده رشد گیاه بر صفات وزن تر ریشه و وزن خشک ساقه معنی دار شد. حداکثر مقدار فنل کل بین تیمار ها به ورمی کمپوست 20 درصد به میزان 98/1 میلی گرم بر گرم و کود پروبیو 96 (حاوی باکتری باسیلوس سوبتیلیس) به مقدار 96/1 میلی گرم برگرم حاصل شد. همچنین حداکثر مقدار فلاونویید کل در گیاهان تیمار شده با ورمی کمپوست 20 درصد و استفاده از باکتری باسیلوس سوبتیلیس (Bacillus subtillis)  به ترتیب 13/92 میلی گرم بر گرم و 22/91 میلی گرم بر گرم به دست آمد. نتایج نشان می دهد ورمی کمپوست بیش ترین تاثیر را بر اندام های مورد هدف مانند سطح برگ، وزن تر و خشک برگ گیاه ریحان داشت. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد، استفاده ورمی کمپوست 20 درصد و کود حاوی باکتری باسیلوس سوبتیلیس (Bacillus subtillis) مناسب ترین ترکیب تغذیه ای گیاه ریحان می باشد.