تغییر رفتار فرهنگی برای کسب منزلت اجتماعی در عصر آهن دو و سه (شواهدی از کالاهای شان زا در گورستان شرقی قره تپه سگزآباد)

به تازگی کاوش های باستان شناختی در گورستان شرقی قره تپه ی سگزآباد منجر به کشف گورهایی متعلق به اواخر هزاره دوم و نیمه نخست هزاره اول پ.م.(عصر آهن 2 و 3) گردید. به لطف کاوش های انجام شده در این گورستان، یافته هایی در اختیار قرار گرفته که می توانیم بر اساس آن ها بخشی از جنبه های اجتماعی زندگی جوامع هزاره اول پ.م ساکن در منطقه را بازسازی نماییم.  گورها یکی از مهمترین بافت های باستان شناختی کشف کالاهای شان زا هستند. در زمینه نوع کالاهای شان زا، تغییرات در نوع و ارزش آن ها در طول زمان و چگونگی توزیع آن ها در جامعه ی عصر آهن 2 و 3 منطقه پرسش ها و ابهامات زیادی وجود دارد. با توجه به مباحث نظری موجود در زمینه ی شان و کالاهای شان زا و مطالعه ی یافته های حاصل از کاوش های این گورستان نویافته می توان کالاهایی از قبیل صدف دریایی، مهره های تزیینی از جنس عقیق قرمز و آنتیموان، مهرهای استوانه ای سبک آشور نو، مهرهای استوانه ای با طرح هندسی و زیورآلات و ابزار آهنی را به عنوان کالاهای شان زا در نظر گرفت.  شواهد بدست آمده از این گورستان حاکی از تلاش نخبگان در هزاره اول پ.م. برای حفظ شان و منزلت اجتماعی خود از طریق اختیار کردن دسته ای جدیدی از کالاهای شان زا است. این کالاها به عنوان نشانه ای از پیوند و تعامل با سرزمین های دوردست می توانست در حفظ و توسعه ی شان و جایگاه اجتماعی نخبگان نقش موثری داشته باشند. همچنین یافته های بدست آمده از این گورستان حاکی از تلاش بخشی از رده های پایین تر جامعه برای  افزایش شان اجتماعی خود و بهره مندی از امتیازات آن است.