بررسی عوامل موثر بر تغییر پوشش اراضی حاشیه کلان شهرها (مطالعه موردی: شهر رشت)

در سال های اخیر با افزایش روزافزون جمعیت تغییرات بارزی در وضعیت پوشش زمین به وجود آمده است و این روند در آینده نیز ادامه خواهد داشت. در حال حاضر تغییر پوشش غیراصولی اراضی یکی از مهم ترین معضلات موجود در شهرهای کشور است که بسیاری از آثار زیان بار آن ممکن است در آینده ای نزدیک عینیت پیدا کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت تغییر پوشش اراضی در حاشیه کلان شهر رشت به دنبال پاسخ به این سوالات است که مولفه های تاثیرگذار بر افزایش سرعت روند تغییر پوشش اراضی حاشیه شهری کدامند و چه راهبردهایی جهت کاهش سرعت این روند وجود دارد و روند تغییرات کاربری زمین (کشاورزی به مسکونی) در شهر رشت در سال های اخیر چگونه بوده است. تحقیق حاضر از جهت روش، توصیفی- اکتشافی و دارای رویکرد کیفی است. به منظور گردآوری اطلاعات مورد نیاز از دو روش مطالعات کتابخانه ای و مطالعه پیمایشی از طریق انجام مصاحبه به روش نیمه ساختار یافته و عمیق استفاده شده است. یافته ها و نتایج در این پژوهش نشان دهنده این است که مولفه های تاثیرگذار بر تغییر پوشش اراضی حاشیه ای در دسته های مختلف اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، زیست محیطی و مدیریتی قابل تقسیم هستند در این خصوص مهاجرت افراد از روستاهای پیرامون به شهر و ایجاد پدیده حاشیه نشینی ماهیت توریستی شهر رشت و جذب بالای گردشگر و افزایش پدیده پراکنش شهری جزء مهم ترین عوامل هستند. در مجموع می توان نتیجه گرفت که اراضی موجود در حاشیه کلان شهرها از مهم ترین ارکان هر شهر محسوب می شوند و با توجه به سیر صعودی تغییر کاربری اراضی، ارایه راهبردها و راهکارهای متنوع ضرورت می یابد. در همین راستا می توان گفت راهبردهای گوناگونی همچون اختصاص مالیات سبز برای تغییر کاربری ترویج توسعه میان افزا و بازتعریف جایگاه فعالیت های مرتبط به کشاورزی جهت کاهش سرعت این تغییرات وجود دارند که اجرای به موقع آن ها می تواند بر رفع و یا کاهش آثار سوء و منفی تغییر پوشش اراضی موثر باشد.