کاربست پیش انگاری در ایجاد طنز کلامی در گزیده ای از نمایشنامه های کمدی ایرانی دوره 1300-1320

 در زبان شناسی معاصر، کاربردشناسی یکی از شاخه های مهم این علم است که به بررسی معنایی میپردازد که گوینده یا نویسنده در یک بافت زبانی خاص، بوسیله پاره گفتار خود منتقل میکند و توسط شنونده یا خواننده برداشت میشود. پیش انگاری یکی از بحثهای محوری در کاربردشناسی است که متمرکز بر موضوعی است که گوینده یا نویسنده پیش از ادای پاره گفتار فرض میکند حقیقت دارد و ناظر بر اطلاعات مشترک بین گوینده یا نویسنده و شنونده یا خواننده است. در این پژوهش چگونگی ایجاد طنز کلامی ازطریق پیش انگاری و شیوه های مورداستفاده این روش در گزیده ای از نمایشنامه های کمدی ایرانی طی سالهای 1300 تا 1320 مورد بررسی قرار گرفته اند.

 روش شناسی مقاله حاضر بصورت کیفی و برمبنای پژوهش کتابخانه ای و سندگزینی بوده و با استفاده از روش توصیفی و تحلیل محتوا به ارزیابی منابع و تحلیل شش نمایشنامه کمدی ایرانی نوشته شده در دوره حکومت پهلوی اول پرداخته است.

 با تحلیل نمایشنامه های دوره پهلوی اول میتوان دریافت یکی از روش های نمایشنامه نویسان این دوره برای خلق کمدی، استفاده از طنز کلامی بوده است. کاربست پیش انگاری یکی از شیوه های استفاده شده توسط این نویسندگان برای ایجاد طنز کلامی است و از انواع پیش انگاریها و به روش های مختلفی برای این منظور بهره برده اند.

 در کمدیهای دوره مذکور، طنز کلامی براساس انواع پیش انگاری و با استفاده از روش هایی مانند نقض پیش انگاری شخصیتها یا مخاطب، تضاد پیش انگاری شخصیتها، استفاده طنزآمیز از انواع پیش انگاری، برهم خوردن شکلی از پیش انگاری یا تبدیل نوعی پیش انگاری به نوعی دیگر ساخته میشوند.