تحلیل نشانه شناختی بحران هویت و زیست زنانه در رمان «ودیگران» از محبوبه میرقدیری

خواندن داستان و رمان یکی از راه‌های بررسی جامعه‌شناختی جامعه و آشنایی با مسایل فرهنگی و اجتماعی آن است. یکی از مسایل اجتماعی که در جامعه‌شناسی بدان توجه شده و در ادبیات نیز محور روایت داستانی قرار گرفته، مسیله زنان است. مسیله این پژوهش جست‌وجوی هویت زن ایرانی در رمان «ودیگران» و نحوه تبیین آن با رویکردی نشانه‌شناسانه است. شناخت این موضوع در رمان‌ها می‌تواند اطلاعات بسیاری درباره جامعه و دیدگاه‌های افراد جامعه به دست دهد؛ یکی از ابزارهایی که می‌تواند این کار را میسر کند نشانه‌شناسی اجتماعی است. نشانه‌شناسی یکی از رویکردهای پژوهشی است که به بررسی نشانه‌ها در جهت درک معانی نهفته در متن می‌پردازد. در این مقاله تلاش شده است تا با بررسی نشانه‌های اجتماعی رمان «ودیگران» اثر محبوبه میرقدیری با استفاده از نشانه‌شناسی پیر گیرو، زوایای پنهانی از بحران هویت و زیست زنان روشن شود. یافته‌ها نشان می‌دهد که هویت مهم‌ترین دغدغه نویسنده است و همچنین شخصیت اصلی رمان (راوی) در مقام همسر دوم یک مرد متاهل، درصدد تبیین ابعادی از هویت خود است. مهم‌ترین نشانه‌های اجتماعی به کار رفته در رمان، مکان، زبان و نام است. راوی از طریق زبان با اشارات پنهان و آشکار به تجربیات جنسیتی زنانه مانند تجربه بلوغ، مادری، سقط جنین و... زیست جنسی زنان را بازمی‌نمایاند. همچنین میرقدیری از طریق رمزگان‌های آداب معاشرت (آداب و رسوم)، نظم گفتمانی مردسالار را به خوبی نمایانده و بدان به صورت ضمنی اعتراض کرده است.