شناسایی نقاط حادثه خیز جاده ای در محورهای ترانزیتی استان آذربایجان شرقی با استفاده از مدلهای ANP و BWM

افزایش وسایل نقلیه موتوری و استفاده روزافزون از اتومبیل در نیم قرن اخیر، اثرات نامطلوبی را به دنبال داشته است که از آن جمله میزان تصادفات و میزان خسارات جانی و مالی ناشی از آن در هر سال است. عوامل مختلفی ممکن است در بروز تصادفات جاده ای اثرگذار باشند که برخی از عوامل اجتناب ناپذیر بوده و برخی قابل کنترل می باشند. از جمله این عوامل می توان به مشکلات طرح هندسی مسیر، شرایط محیطی و عوامل انسانی اشاره کرد. بر همین اساس در این تحقیق به شناسایی نقاط بالقوه وقوع حوادث جاده ای در سطح جاده های ترانزیتی استان آذربایجان شرقی با استفاده از دو مدل BWM و ANP پرداخته شده است. مدل BWM به عنوان مدلی نوین، از جمله مدل های تصمیم گیری چند معیاره می باشد که با در نظر گرفتن بهترین و بدترین معیار، به وزن دهی معیارها و زیر معیارها می پردازد و می تواند در مدل سازی های مختلف مکانی به کار برده شود. برای شناسایی نقاط حادثه خیز جاده ای از معیارها و زیر معیارهای مختلفی استفاده شده که شامل چهار معیار اصلی (عوامل اقلیمی، عوامل محیطی، عوامل توپوگرافی، عوامل جاده ای) و 14 زیر معیار است. در ادامه به منظور وزن دهی و بررسی اهمیت معیارها و زیر معیارها از دو  مدل BWM و ANP استفاده شده است و پس از محاسبه وزن معیارها و زیر معیارها و تلفیق آن ها با لایه های معیار، نقشه نهایی نقاط بالقوه وقوع حوادث جاده ای بر اساس هر دو مدل  تهیه شده است. بر اساس نتایج به دست آمده معیار عوامل اقلیمی در هر دو مدل، از بیشترین اهمیت در وقوع حوادث جاده ای برخوردار می باشد و معیار عوامل محیطی از این نظر کمترین اهمیت را دارد. در زیر معیارهای مورد استفاده نیز در هر دو مدل، زیر معیار بارش بیشترین اهمیت و زیر معیار رود کم ترین اهمیت را در وقوع حوادث جاده ای دارند. از لحاظ مکانی در هر دو مدل مسیر کشکسرای - مرند خطرناک ترین مسیر و مسیر جلفا - نوردوز کم خطرترین مسیر در بین مسیرهای ترانزیتی استان آذربایجان شرقی می باشند. نتایج مقایسه دو مدل نشان می دهد مدل BWM با نرخ سازگاری 075/0 نسبت به مدل ANP با نرخ سازگاری 09/0 عملکرد بهتری داشته است. همچنین تطبیق نتایج حاصل از دو مدل مورد استفاده با نقاط کنترل زمینی نشان از دقت و کارایی بیشتر مدل BWM نسبت مدل ANP دارد.