نمادشناسی رنگ در آثار سلطان محمد تبریزی بر اساس آراء عرفانی علاء الدوله سمنانی؛ نمونه موردی: نگاره های معراج پیامبر و بارگاه کیومرث

رنگ در نگارگری ایرانی عالوهبر زیبایی بصری، دارای رمز و نماد است و گاه معنای حکمی و معنوی و اشاره به عالم ملکوت دارد. نگاره های سلطان محمد نقاش، از جمله شاهکارهای نگارگری عصر صفوی بوده که میتوان گفت، رنگ جلوهای عرفانی و روحانی به آثار او بخشیده است. هدف این پژوهش، خوانش دو اثر از سلطان محمد نقاش نگاره معراج پیامبر ص از خمسه طهماسبی و بارگاه کیومرث از شاهنامه طهماسبی براساس مبانی تجلیات نورهای رنگی در آراء عالءالدوله سمنانی است. سوال اصلی بدین صورت است که: رنگهای به کار رفته در نگاره های سلطان محمد نقاش از دیدگاه علاالدوله سمنانی دارای چه معانی و مفاهیمی هستند؟ روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی و روش تجزیه و تحلیل کیفی است. شیوه جمع آوری اطالعات نیز به صورت کتابخانه ای میباشد. نتایج این مطالعه نشان میدهد که شیخ عالءالدوله برای هفت مرتبه در سلوک، انواری رنگی در حاالت روحانی سالک برمیشمرد به طوری که سالک در هر مرتبه، رنگی خاص بر دلش میتابد. او هر لطیفه را با یک رنگ و پیامبر وجودی در عالم کبیر تطبیق می دهد. این رنگها در آثار سلطان محمد نیز به شیوهای هنرمندانه به کار رفته و طیف رنگی آنها قابل انطباق با لطایف سبعه در آرای سمنانی میباشند.