روش شناسی تاصیل اصول حاکم بر خانواده با تطبیق بر روش «اکتشاف» شهید صدر

بررسی هایی که تا کنون درخصوص اصول حاکم بر خانواده صورت گرفته، اغلب پیرامون تبیین مصادیق بوده است، بدون اینکه مفهوم اصل، حکومت و روش استنباط این اصول از آیات و روایات تبیین شود. از آنجا که هر استنباطی نیازمند تبیین روش است، در این پژوهش، بر آنیم تا با تطبیق مبانی و استفاده از قواعد و اصول روش «اکتشاف» شهید صدر در کتاب «اقتصادنا»، که نظریه نوینی در ارایه مکتب اقتصادی محسوب می شود، به تبیین روش ها و سازوکارهای استنباط اصول حاکم بر خانواده از آیات و روایات با روش توصیفی تحلیلی بپردازیم. مهم ترین سازوکارهای روش اکتشاف که در این تحقیق بررسی می شوند، عبارت اند از: تکرار و تاکید شارع، خطابات جمعی در استعمال الفاظ عام، کشف ملاکات احکام و روش استقرا. اعتبارسنجی ابزارهای این استنباط در حوزه خانواده، موجب اعتباردهی بیشتر به اصول مکتشف می گردد که این اصول امروزه در سیاست گذاری ها، قانون گذاری و اجرا در مسایل فقهی حقوقی خانواده بسیار مورد توجه اند؛ زیرا اولا روش اجتهاد اصولیان با حفظ چارچوب سنتی نیازمند توسعه و تکامل است و باید علاوه بر قواعد اجتهادی که عمدتا ناظر به جنبه های فردی است، به روش دستیابی به احکام اجتماعی و فقه حکومتی و احکام مستنبط از گزاره های اخلاقی نیز توجه شود؛ ثانیا این اصول جهت گیری کلان یک نظام را نشان می‏دهد و به جای بیان یک حکم و شناخت جزءجزء آنها، از چیستی یا چرایی احکام سخن می‏گوید و در صورت تعارض با تک گزاره ها، بر آنها حاکمیت دارد.