اقتصاد زیستی: پارادایم نوین اقتصادی در عصر چالش ها و پیچیدگی های جهانی

پیچیدگی یک جنبه برجسته از جهان امروز ما است که الزاماتی را بر تفکر، نهادگرایی و حکمرانی ملی و بین المللی تحمیل می کند. تقریبا تمام عرصه های زندگی بشر از جمله اقتصاد تحت الشعاع این پدیده قرار گرفته است. اگرچه ایده تغییر نگرش اقتصادی امر جدیدی نیست، اما الزامات و چالش های جامع قرن بیست ویکم آن را از یک "انتخاب" به یک "باید" تبدیل کرده است. وقوع بحران جهانی همه گیری بیماری کووید-19 شاهد متقنی بر این ضرورت است که علاوه بر تاکید بر تغییر در پارادایم اقتصاد جهانی، خاستگاه آن را نیز معرفی می کند، یعنی علوم و فناوری های زیستی. پیشرفت های علمی در حوزه زیست شناسی به این واقعیت منجر شده است که به جای وابستگی به منابع طبیعی به عنوان ماده اولیه تولید، می توان آن ها را با کمک داده ها، مولکول ها و سامانه های زیستی بازتولید کرد. اکنون در آغاز قرن بیست ویکم به نظر می رسد که نوترکیبی میان علوم زیستی و علوم داده به جهشی عظیم و ساختارشکنانه منجر گردیده که جهان را در آستانه یک تحول بزرگ اقتصادی قرار می دهد. در این جستار، سعی شده تا به طور اجمال به ابعاد تحول آفرین پیشرفت های علوم زیستی در نظام اقتصادی جهان و ظهور اقتصاد زیستی به عنوان بدیل اقتصاد نفتی پرداخته شود.