تحلیل تغییرات فضایی - زمانی عرصه های منابع طبیعی در ایران

منابع طبیعی نقش اساسی در حفظ تعادل محیط‌زیست، حفظ تنوع زیستی و توسعه اقتصادی ملی دارند، به همین سبب برنامه‌ریزی برای مدیریت، ساماندهی و بهره‌برداری بهینه از این منابع حیاتی ضرورت دارد. طی دهه‌های اخیر متاثر از چالش‌های اقلیمی، کاهش بارندگی، خشکسالی‌های متمادی و ضعف در نظام برنامه‌ریزی کشور، عرصه‌های منابع طبیعی به ویژه جنگل‌ها و مراتع دچار تغییرات قابل توجهی شده‌اند. از جمله این تغییرات می‌توان به تخریب جنگل‌ها و مراتع اشاره نمود. بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی تغییرات سطح جنگل‌ها و مراتع کشور طی دوره زمانی 1385 تا 1399 در پهنه فضایی ایران است. این مطالعه از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر روش به صورت توصیفی - تحلیلی است. داده‌های مورد استفاده از مرکز آمار ایران استخراج شده است. تحلیل داده‌ها با استفاده از تکنیک‌های آمار فضایی و در محیط نرم‌افزار Arc Map انجام شده است. یافته‌های پژوهش در سطح ملی نشان دهنده کاهش قابل توجه سطح مراتع و افزایش نسبی سطح جنگل‌ها طی دوره زمانی مورد بررسی است. در بین استان‌ها نیز 11 استان دارای کاهش در سطح جنگل‌ها و 21 استان دارای کاهش در سطح مراتع بوده‌اند. یافته‌های حاصل از تحلیل فضایی نیز بیانگر شکل‌گیری سه خوشه داغ مربوط به مقادیر بالای سطح عرصه‌های جنگلی در غرب و جنوب کشور و همچنین شکل‌گیری یک خوشه داغ مربوط به مقادیر بالای عرصه‌های مرتعی در مناطق مرکزی و شرق ایران است.