روش ترکیبی، رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران

باتوجه به میان رشته ای بودن جمعیت شناسی و درنتیجه ماهیت مسایل مطرح در آن، درصورت اجرای تک روشی (پارادایم کمی یا کیفی) در زمینه ساختاربندی نظری، تحلیل داده ها با دو مشکل اساسی جمع آوری شواهد تجربی مناسب جهت ارزیابی مدل های تیوریکی مرتبط با زیرگروه های جمعیتی و مقایسه پذیر ساختن زیرگروه های جمعیتی در زمینه مسایل مورد بررسی مواجه خواهیم شد. از روش های کیفی برای حل اولین مشکل و از روش های کمی برای حل دومین مشکل استفاده می شود. در این مقاله، ترکیب رویکردهای کمی و کیفی به عنوان مناسب ترین راه حل جهت مقابله با این دو مشکل پیشنهاد می شود. به لحاظ فلسفی روش ترکیبی (Mixed Method) را می توان سومین پارادایم تحقیقی در کنار پارادایم های کمی و کیفی به شمارآورد.باتوجه به یافته های فراتحلیل پایان‏نامه‏ های گروه جمعیت ‏شناسی دانشگاه تهران (114 مورد)، بیشترین مطالعات جمعیت‏ شناسی در حوزه باروری صورت گرفته است و به مراه مرگ‏و‏میر و مهاجرت، 65 درصد از مطالعات را شامل می‏شود. کل پایان ‏نامه‏ ها به روش کمی (8/44% پیمایش، 6/52% اسنادی و 6/2% پیمایشی- اسنادی) صورت گرفته است و محققان جمعیت‏ شناسی از روش های کیفی بهره ‏ای نبرده ‏اند. بر اساس یافته های پژوهش. با استفاده از روش های کیفی می-توان جهت تکمیل روش های کمی مرسوم جمعیت شناسی ازجمله برای مفهوم سازی در پیمایش ها و کمک به تحلیل و تفسیر بهتر یافته های پیمایش اقدام نمود.