بررسی مقایسه ای عوامل خطرزا فیزیکی، محیطی و روانی-اجتماعی در کارگران صنعت تولید و مونتاژ قطعات خودرو در شهر قم با رویکرد چند عاملی

 اختلالات اسکلتی- عضلانی مرتبط با کار، عارضه ای چند فاکتوری می باشد که منجر به از دست رفتن زمان کار، ناتوانی و افزایش هزینه ی اقتصادی می شود. هدف از مطالعه ی حاضر، ارزیابی نقش فاکتورهای فیزیکی، محیطی و روانی- اجتماعی در ایجاد اختلالات اسکلتی- عضلانی در کارگران تولید و مونتاژ قطعات خودرو در شهر قم در سال 1400 بود.
روش کار: در مطالعه ی مقطعی حاضر، 211 نفر به صورت در دسترس وارد شدند. مشخصات دموگرافیک و شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی به ترتیب با پرسش نامه ی خود گزارشی و پرسش نامه ی Nordic توسعه یافته ارزیابی شد. بار کار ذهنی توسط شاخص NASA-TLX و فاکتورهای فیزیکی، محیطی و روانی- اجتماعی با پرسش نامه ی ارزیابی محیط کار چندوجهی ساختارمند، ارزیابی شدند. از رگرسیون لجستیک دوحالته جهت نشان دادن نقش فاکتورهای خطر در ایجاد اختلالات، استفاده شد.
یافته ها: میانگین سنی افراد شرکت کننده، 33/9 ± 6/9 بود. میزان شیوع تمام عمر اختلالات اسکلتی- عضلانی برای حداقل یک ناحیه از بدن 77/72 درصد به دست آمد که نواحی گردن، کمر و شانه شایع ترین بودند. جنس، سابقه ی مصرف سیگار، سن، سابقه ی عمل جراحی و سابقه ی ورزش، موثرترین فاکتورها در ایجاد اختلالات- اسکلتی عضلانی بوده است. همچنین زیرمقیاس های بار کار ذهنی، در ایجاد درد در شانه، ناحیه ی فوقانی پشت، کمر، زانو، نقش دارد. زیرمقیاس های پرسش نامه ی ارزیابی محیط کار چندوجهی ساختارمند نقش موثری در درد ناحیه ی گردن (1/396 = OR)، بخش فوقانی پشت (1/663 = OR)، لگن/ ران، زانو، مچ دست/ دست و مچ پا/ پا دارد.
نتیجه گیری: با توجه به نقش عوامل مختلف در ایجاد اختلالات، فاکتورهای فیزیکی، محیطی و روانی- اجتماعی بایستی همزمان در طراحی برنامه های پیشگیری و مداخلات ارگونومیکی در نظر گرفته شوند.