سنتز نانوذرات نقره با استفاده از عصاره متانولی گیاه زیره سیاه و ارزیابی میزان سمیت، فعالیت ضد لیشمانیا و ضدمیکروبی آن

 ویژگی‌های منحصربه‌فرد نانوذرات نقره که به‌وسیله عصاره‌های گیاهی تولید می‌شود، به استفاده چشمگیر آن‌ها در کاربردهای پزشکی و صنعتی منجر شده است. گیاه Bunium Persicum از خانواده Apiaceae، بومی ایران، افغانستان، پاکستان و برخی از کشورهای آسیای شرقی است که نام محلی آن در ایران، زیره سیاه است. در این مطالعه، برای اولین بار از عصاره متانولی زیره سیاه به‌عنوان عامل احیاکننده و پایدارکننده برای سنتز نانوذرات نقره استفاده شد و سپس ویژگی‌های ساختاری و خصوصیات بیولوژی آن بررسی گردید.

 نانوذرات نقره به‌وسیله عصاره زیره سیاه سنتز شد. طیف‌سنجی مریی-فرابنفش برای بررسی حضور نانوذرات صورت گرفت و با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی، مورفولوژی سطحی، شکل و اندازه نانوذرات مشخص گردید. طیف‌سنجی مادون‌قرمز تبدیل فوریه، به مواد شیمیایی سطح نانوذرات بسیار حساس است و برای شناسایی گروه‌های عملکردی در نانوذره استفاده شد. میزان سمیت روی سلول‌های سرطانی و خاصیت ضد لیشمانیا با استفاده از روش MTT بررسی گردید و روش انتشار از چاهک برای بررسی ویژگی ضدباکتریایی نانوذرات سنتزشده انجام شد.

یافته‌ ها: 

طول‌موج 450-400 نانومتر در طیف‌سنجی مریی-فرابنفش بر تشکیل نانوذرات نقره گواهی می‌دهد. میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان‌دهنده شکل کروی و قطر بین 70-20 نانومتر هستند. مقدار IC50 بر رده سلول انسانی گلیوبلاستوما A-172 و سرطان سینه MCF-7 طی 48 ساعت، به‌ترتیب 6/7 و 2/7 میکروگرم در میلی‌لیتر بود. نانوذره نقره فعالیت ضدباکتریایی بر باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی نشان داد. مطالعه حاضر فعالیت ضد لشمانیایی مناسبی را علیه مراحل پروماستیگوت و آماستیگوت لیشمانیا ماژور تایید کرد. مقادیر IC50 نانوذره و گلوکانتیم به‌ترتیب 89/73 و 17/16 میکروگرم در میلی‌لیتر برای پروماستیگوت و 02/171 و 21/398 میکروگرم بر میلی‌لیتر برای آماستیگوت بود.

بحث و نتیجه‌گیری:

 عصاره زیره سیاه توانایی احیای یون‌های نقره به نانوذرات نقره را دارد و سمیت و فعالیت ضدباکتریایی و ضد لیشمانیایی مناسبی نشان می‌دهد.