بررسی سیستم آنتی اکسیدانت غیرآنزیمی، کمیت پروتئین و روغن در شرایط پیری تسریع شده بذرهای دو رقم کلزا (Brassica napus L.)

این پژوهش با هدف بررسی اثر پیری تسریع شده (AA) بر شاخص های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی بذر کلزا در قالب آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح کاملا تصادفی با دو عامل رقم (مودنا و اوکاپی)، سطح پیری (صفر، 24 و 72 ساعت دمای 40 درجه سلسیوس و رطوبت اشباع) و چهار تکرار در سال 99-1398 در دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. نتایج نشان داد که بذرهای پیر شده ارقام اوکاپی و مودنا، کاهش معنی داری در شاخص های جوانه زنی داشتند. در تیمار 72 ساعت پیری در مقایسه با شاهد، محتوای روغن، پروتیین و فعالیت مهار آنتی اکسیدانت، به ترتیب، 89/9، 14/4 و 61/28 درصد کاهش یافت. اما نشت الکترولیت ها 64/84 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. پیری، محتوای آنتی اکسیدانت های غیر آنزیمی را نیز تحت تاثیر قرار داد. در رقم اوکاپی، فلاونوییدها 79/73 درصد، پرولین 15/47 درصد و فنل 13/17 درصد در مقایسه با بذرهای پیر نشده کاهش یافت. رقم اوکاپی، هر چند دارای خصوصیات کیفی مانند درصد روغن، فعالیت سیستم های آنتی اکسیدانت بالاتری بود، اما به انبارداری بسیار حساس بود، چرا که پیری باعث افت شدید کیفیت بذرهای رقم اوکاپی شد. بنابراین برای جلوگیری از خسارت های اقتصادی، باید به شرایط محیطی نگهداری بذرهای این رقم، توجه بیش تری گردد. به طورکلی، کنترل شرایط انبارداری برای به حداقل رساندن پیری و زوال بذر کلزا، امری حیاتی است.