زمین باستان شناسی محوطه باستانی خرشک (روستای خرشک - استان گیلان)

در باستان زمین شناسی با تشخیص و بررسی محتوای رسوبی و چینه نگاری لایه ها و مواد باستان شناسی، می توان درک کامل و صحیحی از پیشینه های باستانی به دست آورد. پژوهش حاضر نتایج مطالعات زمین شناختی در محدوده محوطه باستانی خرشک را ارایه می کند که با هدف شناخت کلی از زمین شناسی محلی منطقه و به ویژه آگاهی از نهشته های آبرفتی کواترنری، که نهشته های سطحی در محوطه باستانی خرشک را نیز تشکیل می دهد، انجام گرفته است. این پژوهش به دنبال پاسخ گویی به پرسش های پیش روست؛ 1) چه ارتباطی میان محیط زمین شناسی و ژیومورفولوژی محدوده باستانی خرشک با ویژگی های فرهنگی محوطه باستانی این محدوده وجود دارد؟ و 2) آیا استقرار محوطه باستانی خرشک متاثر از ویژگی های محیطی بوده است؟ به همین منظور، و با فرض تاثیر ویژگی های محیطی بر استقرار این پهنه زیستی-باستانی در گیلان، نمونه های معرف از واحدهای رسوبی جهت تعیین ترکیب کانی شناختی رسوبات و ویژگی های رسوب شناختی آن ها برداشت شده است. بستر محوطه باستانی خرشک را نهشته های آبرفتی رودخانه ای-دامنه ای تشکیل می دهد که شواهد فرهنگی و زیستی در آن به صورت قطعات سفال، قطعات شکمپایان و قطعات زغال قابل شناسایی است. قطعات زغالی می تواند دارای منشا فرهنگی باشد و یا در نتیجه آتش سوزی های طبیعی در رسوبات وارد شده باشد. لایه های رسوب طبیعی در بستر محوطه باستانی خرشک، بایگانی مشخصی از تغییرات آب وهوایی و محیطی در اواخر پلیستوسن تا اوایل هولوسن از یک رژیم آب وهوایی نسبتا خشک و نبود پوشش گیاهی به سمت شرایط آب وهوایی نسبتا گرم و مرطوب، که همراه با گسترش پوشش گیاهی درختی در اوایل هولوسن بوده است، را نشان می دهد. با مساعدتر شدن شرایط آب وهوایی و افزایش میزان بارندگی و دسترسی به منابع آب در منطقه، شرایط مناسب برای جذب جوامع انسانی در عصر مفرغ به منطقه فراهم شده است. تداوم استقرارهای انسانی در عصر آهن تداوم شرایط زیستی مناسب و دسترسی به منابع لازم در منطقه را نشان می دهد.