الگوی توزیع زمانی گورستان های پشتکوه در دوران مفرغ و آهن

هیات باستان شناسی بلژیکی یافته های مهمی در مورد دوران مفرغ و آهن پشتکوه کشف نمود که منتج به ترسیم چارچوب گاه نگاری و شناخت آیین های تدفین دوران مفرغ و آهن پشتکوه شد. با این حال، مساله مهمی که باید موردتوجه قرار گیرد این است که هیات مذکور صرفا درپی کشف و مطالعه گورستان ها بود و هیچ محوطه استقراری موردمطالعه قرار نگرفت. از سوی دیگر، گورستان ها اغلب به شکل اتفاقی یا در جریان بررسی های پراکنده شناسایی شده اند و هیچ گاه بررسی باستان شناسی هدفمندی در راستای تبیین روند و کیفیت شکل گیری گورستان ها و نیز وضعیت توالی فرهنگی پشتکوه انجام نگرفت. هدف این پژوهش تبیین شکل توزیع زمانی گورستان های دوران مفرغ و آهن و نیز معرفی وضعیت توالی فرهنگی پشتکوه در این دوران است. پژوهش حاضر درپی پاسخ به پرسش های پیش رو است؛ شکل توزیع زمانی گورستان های پشتکوه در دوران مفرغ و آهن چگونه است؟ روند شکل گیری گورستان های مذکور به طور متوالی تداوم داشته یا در این روند وقفه هایی رخ داده است؟ وضعیت توالی فرهنگی پشتکوه در دوران مفرغ و آهن چگونه است؟ مفروض است، می توان با انجام بررسی باستان شناسی هدفمند، به چارچوب مشخصی درمورد روند کمی و کیفی شکل گیری گورستان ها و نیز وضعیت توالی فرهنگی ناحیه شمال غرب پشتکوه دست یافت. بدین منظور در زمستان سال 1394 ه‍.ش. بررسی باستان شناسی در بخش چوار در حوزه شمال غرب پشتکوه انجام گرفت؛ در نتیجه، مشخص شد که گورستان ها در دو بازه زمانی توزیع شده اند، یکی گورستان های دوره مفرغ قدیم که در طول هزاره سوم پیش ازمیلاد شکل گرفته اند و دیگری گورستان های دوره آهن که در تمام این دوره دیده می شوند. در دو قرن متاخر هزاره سوم پیش ازمیلاد و دوران مفرغ میانه و جدید روند شکل گیری گورستان ها از رونق افتاد، اما دو محوطه استقراری مربوط به این دوران در پشتکوه شناسایی شد که در کنار مسیرهای رودخانه ای شکل گرفته اند. در دوره آهن جدید تعداد گورستان های پشتکوه به چندین برابر افزایش یافت.