مطالعه 74 سکه ایلخانی موزه همدان متعلق به حکومت ابوسعید (ضرب همدان، تبریز و سلطانیه) با استفاده از روش فلوئورسانس اشعه ایکس

مطالعات سکه شناسی همواره اطلاعات مفید و دقیقی در ارتباط با نحوه تولید و شرایط اقتصادی و پیشرفت های صنعتی درزمینه ساخت سکه در اختیار پژوهشگران قرار می دهد. مطالعه درباره عملکرد ضراب خانه های محل تولید این سکه ها درواقع بررسی این شاخصه ها از دیدگاه دیگر است. در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت ضراب خانه های سه شهر همدان، تبریز و سلطانیه به مقایسه آن ها از طریق مطالعه فیزیکی و شیمیایی سکه های تولید شده توسط این ضراب خانه ها پرداخته شده است.  به همین جهت 74 سکه ایلخانی از دوره «سلطان ابوسعید» از این سه ضراب خانه همدان، تبریز و سلطانیه انتخاب گردید. در پژوهش حاضر، از روش توصیفی و تحلیلی استفاده شده است و روش آزمایش غیرمخرب pXRF به منظور تجزیه عنصری سکه ها به کاررفته است. این واکاوی به دنبال یافتن پاسخ این پرسش ها است؛ 1) ضراب خانه های عصر ابوسعید در ضرب سکه ها از چه الگویی در قطر و وزن سکه ها پیروی کرده اند و رابطه این الگوی احتمالی با الگوهای مشخص حکومت مرکزی چیست؟ 2) مطالعات آزمایشگاهی عناصر این سکه ها به وسیله دستگاه pXRF چه اطلاعاتی درمورد شرایط سیاسی و اقتصادی حاکم بر آن زمان در اختیار ما قرار می دهند؟ مطالعات سکه ها نشان می دهد در دوره حکومت ابوسعید سکه ها در اندازه های تقریبا یکسانی ضرب می شدند. پیاده سازی متون و نمادهای یکسان، نشان دهنده ضرب سکه ها تحت الگوی مشخص است. تغییرات نه چندان زیاد در درصد نقره های موجود در سکه ها، می تواند بر ثبات سیاسی و اقتصادی در دوران این حاکم تعبیر شود. بررسی سکه ها نشان دهنده جعلی بودن سکه شماره 68 است؛ هم چنین مشاهده آرسنیک در برخی از سکه ها نشان می دهد که دمای لازم برای تهیه ورقه های اولیه جهت ضرب سکه از دمای تبخیر آرسنیک کمتر بوده است.